اضطراب موقعیتی چیست؟
- شناسه خبر: 31173
- تاریخ و زمان ارسال: ۸ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۱۲:۱۵
- نویسنده: دکتر نیوز
اضطراب موقعیتی (Situational anxiety) نوعی از اضطراب است که در پاسخ به موقعیتهای جدید، ناآشنا یا استرسزا اتفاق میافتد. هنگامی که افراد از منطقه امن خود خارج میشوند، بدن وارد مرحله جنگ و گریز شده و فرد احساس استرس و اضطراب میکند. در ادامه این مقاله بررسی خواهیم کرد که اضطراب موقعیتی چیست، چه علائمی دارد و چطور در طولانیمدت میتواند به فرد آسیب وارد کند.
اضطراب موقعیتی چیست؟
اضطراب موقعیتی در واکنش به موقعیتهای استرسزا و غیر قابل پیشبینی مانند مصاحبه شغلی، سخنرانی، کنکور و… ایجاد میشود. در این موقعیتها هیچ خطر واقعی وجود ندارد؛ اما بدن وارد مرحله جنگ و گریز شده و ممکن است قلب شما تندتر بزند، کف دست شما عرق کند یا دچار کمبود نفس شوید.
در برخی موارد، استرس داشتن برای موقعیتهای جدید میتواند مفید باشد و به شما کمک کند تا با انگیزه و هشیاری بیشتری فعالیتهای خود را انجام دهید. با این حال، در برخی موارد شدت این احساسات بسیار زیاد بوده و کنترل آن برای فرد طاقتفرسا میشود. همچنین، ادامه پیدا کردن این روند میتواند باعث مشکلات جسمی و روانی در فرد شود. خوشبختانه امکان درمان اضطراب موقعیتی وجود دارد و در ادامه با تکنیکهای کنترل این وضعیت آشنا خواهیم شد.
علائم اضطراب موقعیتی چیست؟
اضطراب بیش از حد میتواند علائم ناراحتکننده و متفاوتی ایجاد کند. شایعترین علائم اضطراب موقعیتی عبارتاند از:
- اسهال
- مشکل در تمرکز
- سرگیجه
- خشک شدن دهان
- احساس سبکی در سر
- افزایش ضربان قلب
- تنفس سریع
- تحریکپذیری و عصبی بودن
- حالت تهوع
- بیقراری یا لرزش اندامهای بدن
- تعریق بهویژه در کف دستها
- مشکل در خواب و کابوسهای شبانه
کنترل نکردن اضطراب موقعیتی در طولانیمدت میتواند باعث حمله پانیک شود. همچنین، برخی افراد برای جلوگیری از بروز این علائم، ممکن است به اجتناب از موقعیتهای استرسزا روی بیاورند. اگر دچار اضطراب موقعیتی شدهاید و علائم بالا را دارید، توصیه میکنیم به یک روانپزشک خوب در تهران مراجعه کنید.
علاوه بر این، اگر تعریق کف دست و صورتتان در موقعیتهای استرسزا آزاردهنده شده است، میتوانید برای درمان به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک با تجویز دارو یا بوتاکس، پایههای نوروترانسمیتر استیلکولین را مسدود کرده تا تولید عرق کاهش پیدا کند.
دلایل بروز اضطراب موقعیتی چیست؟
آنچه باعث اضطراب موقعیتی میشود از فردی به فرد دیگر متفاوت است. با این حال، برخی از رایجترین علل بروز این نوع اضطراب عبارتاند از:
۱. موقعیتهای جدید
افراد در موقعیتهای جدید که مطمئن نیستند چه اتفاقی قرار است رخ دهد، دچار اضطراب موقعیتی شده یا عصبانی میشوند. افراد در موقعیتهای آشنا یا موقعیتهایی که توانایی کافی برای تغییر آن دارند، کمتر دچار اضطراب میشوند.
۲. تجربیات منفی
تجربیات منفی یکیدیگر از دلایل بروز اضطراب موقعیتی است. برای مثال، اگر فردی یک بار در حین سخنرانی، با واکنش منفی حضار روبهرو شده باشد، ممکن است در سخنرانیهای بعدی دچار اضطراب و استرس شود.
۳. ابتلا به اختلال اضطرابی
افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی بیشتر از دیگران ممکن است دچار اضطراب موقعیتی شوند.
محرکهای اضطراب موقعیتی
همانطور که اشاره شد، افراد ممکن است بهدلایل مختلف دچار اضطراب موقعیتی شوند. با این حال، برای بروز اضطراب باید محرکهای آن نیز وجود داشته باشد. مهمترین محرکهای اضطراب موقعیتی عبارتاند از:
- اولین روز مدرسه
- مصاحبههای شغلی
- اولین روز کاری
- ملاقات با یک شخص در اولین قرار
- سفر به مکان جدید یا مهاجرت
- دور بودن از خانه
- صحبت در جمع یا سخنرانی کردن
- برعهده گرفتن رهبری یک گروه
- روز عروسی
- تولد اولین فرزند
توجه داشته باشید که اضطراب داشتن در موقعیتهای جدید کاملا طبیعی است. همچنین، در اغلب موارد هنگامی که با موقعیت آشنا شوید، اضطراب موقعیتی کاهش مییابد.
درمان اضطراب موقعیتی
اضطراب موقعیتی را اغلب میتوان با استفاده از تکنیکهای خودیاری مدیریت کرد؛ اما در مواردی که اضطراب بسیار آزاردهنده شود یا در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند، فرد به درمان حرفهای نیاز دارد. اغلب روانپزشکان با ترکیب روشهای دارودرمانی و رواندرمانی به درمان مشکلات اضطرابی میپردازند.
۱. دارودرمانی
روانپزشک برای مدیریت اضطراب فرد از داروهای ضد اضطراب مانند زاناکس (آلپرازولام)، کلونوپین (کلونازپام) یا آتیوان (لورازپام) استفاده میکند. از آنجایی که این داروها خطر وابستگی دارند، معمولا فقط برای استفاده کوتاهمدت تجویز میشوند.
۲. رواندرمانی
پزشک یا درمانگر ممکن است از روشهای رواندرمانی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) یا مواجههدرمانی برای کاهش اضطراب استفاده کند. در درمان شناختی-رفتاری، مراجع میآموزد که چطور افکار منفی را با افکار و روشهای مفیدتر جایگزین کند. در روش مواجههدرمانی نیز روانپزشک فرد را در معرض موقعیتهای استرسزا قرار میدهد و با کمک تکنیکهای آرامسازی فرد به تدریج میآموزد که چطور بر استرس و اضطراب خود غلبه کند.
جمعبندی
در این مقاله به پرسش اضطراب موقعیتی چیست، پاسخ دادیم و علائم و روشهای درمان آن را بررسی کردیم. اگر در حال تجربه کردن علائم اضطراب موقعیتی هستید، تلاش کنید با شناخت محرکهای اضطراب، خود را در معرض ترسهایتان قرار دهید، افکار منفی خود را به چالش بکشید و تلاش کنید به اضطراب و استرس غلبه کنید. همچنین اگر علائم شما بسیار شدید هستند، توصیه میکنیم برای درمان اقدام کنید. شما میتوانید از طریق سایت نوبت دهی مطب درمانکده با روانپزشکان مجرب حوزه اضطراب آشنا شده و بهطور اینترنتی از آنها نوبت دریافت کنید.
