خطر پنهان نوشابه ها؛ چرا نوشیدن نوشابه از خوردن شکلات مضرتر است؟
- شناسه خبر: 34223
- تاریخ و زمان ارسال: ۲۴ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۱۴
- نویسنده: میترا راضی
امروزه مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی قند افزوده به یکی از نگرانی‌های اصلی جامعه پزشکی و سلامت عمومی تبدیل شده است. در میان این دسته از خوراکی‌ها، نوشابه‌های گازدار و شکلات‌ها همواره در مرکز توجه قرار داشته‌اند. اما آیا میزان ضرری که نوشابه برای بدن دارد، با شکلات برابر است؟ یا یکی از آن‌ها تأثیر مخرب‌تری بر متابولیسم انسان دارد؟
تحقیقات جدید پاسخی روشن به این سوال می‌دهند: نوشابه، با اختلاف، گزینه‌ای مضرتر برای سلامت است. در ادامه دلایل علمی این نتیجه‌گیری را بررسی می‌کنیم.
مصرف قند مایع و خطرات پنهان آن برای بدن
مطالعات گسترده اخیر تأیید کرده‌اند که قند مصرف‌شده در قالب نوشیدنی‌های شیرین، اثرات بسیار متفاوت و خطرناک‌تری نسبت به قند موجود در مواد غذایی جامد دارد. دلیل اصلی این تفاوت، نحوه جذب قند و واکنش بدن به آن است.
بر اساس پژوهشی که در دانشگاه بریگم یانگ (BYU) انجام شده، مصرف روزانه نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه یا آبمیوه‌های صنعتی، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را به شکل چشم‌گیری افزایش می‌دهد. در واقع، حتی یک وعده نوشابه در روز می‌تواند پیامدهای بلندمدتی برای سلامت متابولیک فرد ایجاد کند. در ادامه به جزئیات دقیق این یافته‌ها اشاره خواهیم کرد.
تفاوت متابولیکی میان قند مایع و قند جامد
در ظاهر، یک قوطی نوشابه و یک بسته شکلات ممکن است حاوی میزان مشابهی از قند باشند، اما واکنش بدن به این دو کاملاً متفاوت است.
محققان دریافته‌اند که:
- قندهای مایع مانند آنچه در نوشابه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا وجود دارد، به‌سرعت وارد جریان خون می‌شوند و باعث افزایش ناگهانی قند خون می‌گردند.
- این افزایش سریع، کبد را مجبور به فعالیت بیش از حد می‌کند و سبب تولید چربی، افزایش مقاومت به انسولین و در نهایت، افزایش احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود.
- از سوی دیگر، قندهای موجود در شکلات و سایر خوراکی‌های جامد معمولاً با چربی، پروتئین و گاهی فیبر ترکیب شده‌اند که روند جذب آن‌ها را آهسته‌تر می‌کند و فشار کمتری به کبد وارد می‌آورد.
این تفاوت بنیادی در نحوه جذب، کلید درک آسیب‌های پنهان قندهای مایع است.
آمار نگران کننده: هر وعده نوشابه برابر با ۲۵ درصد افزایش ریسک دیابت
یکی از مهم‌ترین نکات این پژوهش، تحلیل آماری داده‌های بیش از پانصد هزار نفر در نقاط مختلف جهان بوده است. نتایج به‌دست آمده به‌طور خاص نگران‌کننده هستند:
- مصرف هر وعده نوشیدنی شیرین‌شده (حدود ۳۵۵ میلی‌لیتر) در روز، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را ۲۵ درصد افزایش می‌دهد.
- حتی آبمیوه‌های صنعتی نیز بی‌خطر نیستند؛ چرا که مصرف روزانه ۲۴۰ میلی‌لیتر از آن‌ها، ۵ درصد ریسک ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد.
- مهم‌تر از همه اینکه، محققان تأکید کرده‌اند هیچ آستانه ایمنی برای این نوع نوشیدنی‌ها وجود ندارد؛ به عبارتی دیگر، حتی اولین قوطی نوشابه هم می‌تواند آغازگر روند بیماری‌زایی باشد.
این آمار اهمیت بالای آگاه‌سازی عمومی و اصلاح عادات تغذیه‌ای را دوچندان می‌کند.
چرا قندهای طبیعی آسیب زا نیستند؟
در مقابل قندهای افزوده‌شده به نوشیدنی‌ها، قندهای طبیعی موجود در میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، نه تنها بی‌خطر هستند، بلکه حتی می‌توانند برای سلامت بدن مفید نیز باشند.
- این نوع قندها در کنار فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی مصرف می‌شوند که هم سرعت جذب آن‌ها را کاهش می‌دهد و هم به بدن در تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند.
- مصرف قند طبیعی در حد متعادل، بخشی از یک رژیم غذایی سالم محسوب می‌شود و به‌ویژه در میوه‌های تازه، عاملی برای تأمین انرژی پایدار است.
به‌همین دلیل، متخصصان توصیه می‌کنند که قند مورد نیاز بدن از منابع طبیعی تأمین شود و از نوشیدنی‌های شیرین‌شده صنعتی پرهیز گردد.
نتیجه گیری
این تحقیق بار دیگر نشان می‌دهد که نحوه ورود قند به بدن به‌اندازه‌ی میزان آن اهمیت دارد. نوشابه‌ها و دیگر نوشیدنی‌های شیرین، به‌دلیل نداشتن فیبر و جذب سریع، به‌طور مستقیم به کبد و سیستم متابولیکی آسیب وارد می‌کنند. درحالی‌که شکلات یا سایر مواد غذایی شیرین، در صورت مصرف محدود، به‌همراه دیگر اجزای مغذی، اثرات منفی کمتری دارند.
بنابراین، برای حفظ سلامت در بلندمدت، بهتر است به جای تمرکز صرف بر مقدار قند، نوع و منبع آن را نیز در نظر بگیریم. کاهش یا حذف مصرف نوشابه، می‌تواند گامی مهم برای پیشگیری از دیابت، چاقی و سایر بیماری‌های متابولیکی باشد.
