آیا مصرف داروهای کاهش دهنده اشتها برای سلامتی خطر دارد؟
- شناسه خبر: 34293
- تاریخ و زمان ارسال: ۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۰۸:۳۹
- نویسنده: میترا راضی
در سال‌های اخیر، داروهای کاهش اشتها تبدیل به یکی از روش‌های محبوب میان افراد برای کاهش وزن شده‌اند. بسیاری از افراد برای رسیدن به تناسب اندام و کنترل وزن، به مصرف این داروها روی می‌آورند؛ اما آیا این روش، انتخابی بی‌خطر است؟ در این مطلب، به بررسی دقیق مزایا، معایب و نکات ایمنی مصرف این داروها خواهیم پرداخت.
داروهای کاهش دهنده اشتها چیستند و چگونه عمل می کنند؟
این دسته از داروها با تأثیر بر روی سیستم عصبی مرکزی، احساس گرسنگی را کاهش داده و یا سرعت احساس سیری را افزایش می‌دهند. برخی از آن‌ها با مهار گیرنده‌های عصبی در مغز، ولع غذایی را کم می‌کنند و برخی دیگر عملکرد معده را تغییر می‌دهند تا فرد زودتر سیر شود.
معمولاً پزشک این داروها را برای افرادی تجویز می‌کند که شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها بالای ۳۰ باشد یا با BMI بالای ۲۷ و بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا یا کلسترول بالا مواجه هستند.
در چه مواردی پزشک ممکن است داروهای اشتها را تجویز کند؟
پیش از تجویز این داروها، پزشک باید شرایط فیزیکی، سابقه پزشکی و داروهایی که فرد مصرف می‌کند را بررسی کند. داروهای کاهنده اشتها تنها در شرایطی توصیه می‌شوند که سایر روش‌های کاهش وزن مانند رژیم و ورزش به تنهایی مؤثر نبوده باشند.
- چاقی شدید (BMI بالای ۳۰)
- اضافه وزن با مشکلات مرتبط (BMI بالای ۲۷)
- بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع ۲، آپنه خواب، کلسترول بالا
- ناتوانی در کنترل اشتها با روش‌های معمول
آیا داروهای کاهش اشتها واقعاً مؤثر هستند؟
طبق نتایج تحقیقات بالینی، مصرف این داروها در کنار تغییر سبک زندگی (ورزش و تغذیه مناسب) می‌تواند در عرض یک سال، تا ۹ درصد از وزن بدن را کاهش دهد. البته این تأثیر زمانی بیشتر می‌شود که دارو به‌درستی و طبق برنامه پزشک مصرف شود.
اما نکته مهم اینجاست: دارو به تنهایی معجزه نمی‌کند. بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود که فرد همزمان تغییرات سالم در سبک زندگی ایجاد کند.
خطرات و عوارض مصرف بی رویه یا خودسرانه
با وجود تأیید برخی از این داروها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، مصرف نادرست، بدون نسخه یا طولانی‌مدت آن‌ها می‌تواند عوارض قابل‌توجهی داشته باشد. افرادی که دارو را بدون مشورت با پزشک مصرف می‌کنند، در معرض مشکلات جدی‌تری قرار می‌گیرند.
- تداخل با داروهای قلب، تیروئید، افسردگی یا فشار خون
- خطر تشدید اضطراب یا افکار منفی
- عوارض گوارشی و کبدی
- افزایش ریسک مشکلات خواب یا عصبی
عوارض جانبی رایج داروهای کاهش اشتها
هر دارویی ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، خصوصاً اگر به شکل نادرست استفاده شود. بعضی از این عوارض موقتی‌اند و برخی دیگر ممکن است نیاز به توقف فوری دارو داشته باشند.
- تهوع، یبوست یا استفراغ
- بی‌خوابی و اضطراب
- سردرد یا سرگیجه
- خشکی دهان و تغییر در حس چشایی
- تپش قلب یا افزایش فشار خون
در صورت مشاهده عوارض شدید یا نادر مانند زردی پوست یا درد کبد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود.
چه کسانی نباید از داروهای کاهش دهنده اشتها استفاده کنند؟
این داروها برای همه مناسب نیستند. افرادی که دارای مشکلات خاص جسمی یا روحی هستند، نباید بدون مشورت پزشک از داروهای اشتها استفاده کنند.
- بیماران قلبی یا دارای فشار خون بالا
- افراد مبتلا به اختلالات روانی یا سابقه افسردگی
- مصرف‌کنندگان داروهای ضدافسردگی
- بیماران دارای پرکاری تیروئید یا مشکلات کبدی
- افراد دارای سابقه اختلالات تغذیه‌ای مانند بی‌اشتهایی عصبی
راهکارهای ایمن و پایدار برای کاهش وزن بدون عوارض
اگرچه دارو می‌تواند در شرایط خاص به کاهش وزن کمک کند، اما بهترین روش، ایجاد تغییرات بلندمدت در سبک زندگی است. انتخاب روش‌های طبیعی، سالم و پایدار بهترین تضمین برای حفظ وزن ایده‌آل است.
- تغذیه متعادل با تمرکز بر سبزیجات، غلات کامل و پروتئین
- حذف عادت‌های ناسالم مانند خوردن احساسی یا شب‌خوری
- انجام روزانه فعالیت بدنی (پیاده‌روی، ورزش هوازی یا مقاومتی)
- خواب کافی و مدیریت استرس
- مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه برای برنامه‌ریزی اصولی
جمع بندی و توصیه نهایی
مصرف داروهای کاهش‌دهنده اشتها در شرایط کنترل‌شده، تحت نظر پزشک و همراه با اصلاح سبک زندگی می‌تواند مؤثر باشد. اما مصرف خودسرانه، طولانی‌مدت یا برای اهداف غیرپزشکی می‌تواند منجر به بروز عوارض جدی شود.
برای دستیابی به وزن سالم، تداوم، نظم و انتخاب روش‌های طبیعی مهم‌تر از مصرف قرص‌ها و داروهای سریع‌الاثر است. اگر تصمیم به استفاده از این داروها دارید، حتماً با یک پزشک مشورت کنید تا بهترین مسیر را با کمترین خطر برای سلامتی‌تان انتخاب نمایید.
