هشدار دانشمندان: میکروپلاستیک در ۹۶٪ غذا های روزمره وجود دارد
- شناسه خبر: 34359
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۵ تیر ۱۴۰۴ ساعت ۰۶:۲۸
- نویسنده: میترا راضی
با پیشرفت تحقیقات علمی، شواهد نگران‌کننده‌ای درباره آلودگی گسترده مواد غذایی به میکروپلاستیک‌ها آشکار شده‌اند. این ذرات بسیار ریز که از تجزیه پلاستیک‌ها به‌وجود می‌آیند، اکنون در بخش بزرگی از زنجیره غذایی انسان حضور دارند. از بسته‌بندی‌های روزمره گرفته تا ظروف آشپزی، هر کدام می‌توانند منبعی برای انتقال این ذرات مضر به درون بدن ما باشند.
پژوهشگران هشدار می‌دهند که حتی اقدامات ساده‌ای مانند باز کردن بطری آب یا استفاده از ظروف پلاستیکی می‌توانند منجر به ورود هزاران ذره میکروپلاستیک به بدن شوند. این یافته‌ها زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شوند.
میکروپلاستیک چیست و چرا خطرناک است؟
میکروپلاستیک‌ها ذراتی با اندازه کمتر از ۵ میلی‌متر هستند که از تجزیه تدریجی پلاستیک‌ها در محیط یا به‌صورت مستقیم در برخی محصولات تولید می‌شوند. این ذرات به‌دلیل اندازه کوچک، به‌راحتی وارد بدن انسان، حیوانات و حتی جنین می‌شوند.
- میکروپلاستیک‌ها در آب آشامیدنی، غذاهای دریایی، نمک خوراکی و حتی هوایی که تنفس می‌کنیم، یافت شده‌اند.
- بررسی‌ها نشان داده‌اند که این ذرات می‌توانند از سدهای زیستی بدن عبور کرده و به ارگان‌های داخلی برسند.
- برخی از این ذرات حامل مواد شیمیایی خطرناکی مانند بیسفنول‌ها و فتالات‌ها هستند که می‌توانند با هورمون‌های بدن تداخل ایجاد کنند.
- مطالعات نشان می‌دهند که تجمع میکروپلاستیک‌ها ممکن است باعث التهاب، اختلالات سیستم ایمنی و آسیب به DNA شود.
چگونه بسته بندی و ظروف روزمره غذا را آلوده می کنند؟
بر اساس یک مرور سیستماتیک از ۱۰۳ مطالعه علمی انجام‌شده توسط انجمن بسته‌بندی مواد غذایی سوئیس، اکثر وسایل رایج در آشپزخانه و بسته‌بندی‌های معمول، منبع ورود میکروپلاستیک به غذا هستند. این تحقیق نشان داد که ۹۶ درصد از مواد غذایی بررسی‌شده حاوی ذرات پلاستیکی بوده‌اند.
- باز کردن بسته‌بندی‌ها: عملی ساده مثل باز کردن در بطری پلاستیکی یا پاره کردن یک بسته‌بندی می‌تواند ذرات ریز پلاستیکی را وارد محتویات کند.
- ظروف شیشه‌ای با درپوش پلاستیکی: بطری‌ها و شیشه‌هایی که در آن‌ها از واشر یا آسترهای پلاستیکی استفاده شده، می‌توانند هنگام باز و بسته شدن، میکروپلاستیک تولید کنند.
- ظروف یک‌بار مصرف: لیوان‌های قهوه و جعبه‌های پیتزا که دارای لایه داخلی پلاستیکی هستند، هنگام تماس با غذای داغ، ذرات پلاستیکی آزاد می‌کنند.
- کیسه‌های چای پلاستیکی: این نوع کیسه‌ها، به‌ویژه در آب جوش، می‌توانند میلیون‌ها ذره میکروپلاستیک به فنجان چای اضافه کنند.
- تخته‌های خردکن و ظروف ملامینی: استفاده مداوم از این وسایل، به‌ویژه در حضور گرما و شستشوی شدید، منجر به آزاد شدن تدریجی ذرات پلاستیکی می‌شود.
غذاهای فراوری شده: منبع پنهان میکروپلاستیک ها
غذاهای فراوری‌شده به‌دلیل مراحل تولید صنعتی و تماس زیاد با تجهیزات پلاستیکی، مستعد جذب مقادیر زیادی از میکروپلاستیک‌ها هستند. این موضوع اهمیت زیادی دارد، چرا که مصرف غذاهای فراوری‌شده در سراسر جهان رو به افزایش است.
- تجهیزات صنعتی تولید این غذاها اغلب دارای سطوح پلاستیکی هستند.
- برخی از مواد افزودنی خوراکی ممکن است به‌طور غیرمستقیم حاوی ذرات ریز پلاستیکی باشند.
- بسته‌بندی‌های پلاستیکی چندلایه یا وکیوم‌شده نیز یکی دیگر از منابع بالقوه انتقال ذرات هستند.
- حتی حرارت دادن این غذاها در مایکروویو داخل بسته‌بندی پلاستیکی می‌تواند باعث تشدید آزادسازی میکروپلاستیک شود.
آیا میکروپلاستیک ها وارد بدن انسان می شوند؟
شواهد علمی تازه تایید می‌کنند که این ذرات به‌راحتی از طریق غذا، نوشیدنی و حتی هوا وارد بدن انسان می‌شوند. برخی تحقیقات حتی نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها در جفت جنین، خون، ریه‌ها، کلیه و دیگر ارگان‌های حیاتی انسان حضور دارند.
- مطالعات نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند با بافت‌های بدن واکنش نشان داده و منجر به بروز التهاب مزمن شوند.
- برخی از این ذرات به‌دلیل ابعاد نانو، حتی می‌توانند از سد مغزی عبور کرده و وارد سیستم عصبی شوند.
- احتمال ارتباط میان میکروپلاستیک‌ها با بیماری‌هایی مانند سرطان، سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و ناباروری مطرح شده است.
- با وجود نبود شواهد قطعی درباره میزان خطر، کارشناسان توصیه می‌کنند میزان تماس با پلاستیک‌ها به حداقل برسد.
چگونه می توان میزان مواجهه با میکروپلاستیک ها را کاهش داد؟
با وجود گسترش استفاده از پلاستیک در زندگی روزمره، راهکارهایی برای کاهش خطر مواجهه با میکروپلاستیک‌ها وجود دارد. تغییر در سبک زندگی و انتخاب‌های آگاهانه می‌تواند تا حد زیادی از ورود این ذرات به بدن جلوگیری کند.
- استفاده از ظروف شیشه‌ای یا استیل به‌جای ظروف پلاستیکی، به‌ویژه هنگام گرم‌کردن غذا.
- خودداری از نوشیدن چای با کیسه‌های پلاستیکی و جایگزینی آن با چای فله یا کیسه‌های کاغذی.
- پرهیز از مصرف بیش از حد غذاهای بسته‌بندی‌شده یا فوق‌فرآوری‌شده.
- نگهداری مواد غذایی در ظروف غیرپلاستیکی، به‌ویژه در یخچال یا فریزر.
- اجتناب از استفاده مکرر از تخته‌های خردکن پلاستیکی و جایگزینی با تخته چوبی.
نتیجه گیری
پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها به‌صورت گسترده وارد زنجیره غذایی انسان شده‌اند و منبع اصلی آن‌ها چیزی نیست جز بسته‌بندی‌ها و ظروفی که هر روز استفاده می‌کنیم. اگرچه پژوهشگران هنوز به نتایج قطعی درباره آثار بلندمدت این ذرات بر سلامت انسان نرسیده‌اند، اما آنچه روشن است، این است که ما نباید نسبت به حضور آن‌ها بی‌تفاوت باشیم.
با کمی تغییر در انتخاب‌های روزمره، می‌توان میزان ورود این ذرات به بدن را کاهش داد. آگاهی، نخستین قدم در جهت محافظت از سلامت خود و خانواده‌مان در برابر تهدیدهای پنهان دنیای مدرن است.
