شیرین کننده های مصنوعی و تاثیر آن بر پیری مغز و کاهش حافظه

بسیاری از افراد برای کنترل وزن یا جلوگیری از افزایش قند خون به سراغ شیرین کننده های مصنوعی می روند. این مواد سال ها به عنوان جایگزین سالم تری برای شکر معرفی شده اند، اما پژوهش های جدید نشان می دهند که داستان آنقدر هم ساده نیست. استفاده مداوم و زیاد از برخی شیرین کننده های مصنوعی می تواند اثرات نامطلوبی بر عملکرد مغز داشته باشد و حتی روند پیری شناختی را تسریع کند. در این مقاله به بررسی نتایج یک مطالعه معتبر در این زمینه می پردازیم و همچنین راهکارهایی برای جایگزین های سالم تر ارائه خواهیم داد.

این شیرین کننده مغزتان را پیر می کند

تحقیقات اخیر نشان داده اند که مصرف برخی از شیرین کننده های مصنوعی تنها به کنترل کالری یا سطح قند خون محدود نمی شود، بلکه ممکن است به مرور زمان توانایی های ذهنی و حافظه را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه بسیاری از افراد تصور می کنند نوشیدنی ها و خوراکی های رژیمی گزینه ای بی خطر هستند، اما شواهد علمی خلاف این باور را نشان می دهند.

بررسی علمی: مطالعه ای در برزیل

در یک پژوهش گسترده در کشور برزیل، ۱۲۷۷۲ فرد بزرگسال بالای ۳۵ سال به مدت حدود هشت سال تحت نظر قرار گرفتند. هدف این تحقیق، بررسی ارتباط بین میزان مصرف شیرین کننده های مصنوعی و تغییرات شناختی افراد بود. شرکت کنندگان بر اساس مصرف روزانه هفت شیرین کننده پرمصرف تقسیم بندی شدند که شامل آسپارتام، ساخارین، آسه سولفام K، اریتریتول، زایلیتول، سوربیتول و تاگاتوز بودند.

این ترکیبات در بسیاری از محصولات روزمره مانند نوشابه های رژیمی، نوشیدنی های انرژی زا، ماست های کم کالری و انواع دسرهای بدون قند یافت می شوند. نکته مهم این است که بیشتر مصرف کنندگان حتی متوجه حضور این ترکیبات در رژیم غذایی خود نمی شوند.

نتایج نگران کننده تحقیق

بر اساس یافته های این مطالعه، افرادی که زیر ۶۰ سال سن داشتند و بیشترین میزان مصرف شیرین کننده ها (حدود ۱۹۱ میلی گرم در روز) را گزارش کردند، ۶۲ درصد سریع تر دچار افت حافظه و کاهش توانایی های شناختی شدند. محققان این روند را معادل ۱.۶ سال پیری زودرس در عملکرد ذهنی می دانند.

نکته مهم تر اینکه این ارتباط در افرادی که به دیابت مبتلا بودند، قوی تر و واضح تر مشاهده شد. این یافته ها زنگ خطری برای کسانی است که تصور می کنند استفاده از محصولات بدون قند می تواند بهترین گزینه برای کنترل قند خون یا کاهش وزن باشد.

بررسی جداگانه شیرین کننده ها

زمانی که پژوهشگران اثر هر یک از شیرین کننده ها را به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار دادند، مشخص شد که به جز تاگاتوز، بقیه ترکیبات ارتباط مستقیم با کاهش توانایی های ذهنی و حافظه دارند. این موضوع نشان می دهد که همه شیرین کننده های مصنوعی مشابه عمل نمی کنند و برخی از آنها ممکن است اثرات زیان بار بیشتری بر سلامت مغز داشته باشند.

آیا شیرین کننده های طبیعی گزینه بهتری هستند؟

پژوهشگران تاکید می کنند که مطالعه آنها تنها یک ارتباط آماری را نشان داده و اثبات علت و معلول نیازمند تحقیقات بیشتری است. با این حال، برای کاهش ریسک بهتر است افراد به جای شیرین کننده های مصنوعی، از جایگزین های طبیعی استفاده کنند. موادی مانند عسل، شیره افرا، شکر نارگیل یا حتی سس سیب می توانند در مقادیر متعادل جایگزین مناسبی باشند. البته باید توجه داشت که این مواد نیز حاوی قند طبیعی هستند و مصرف بیش از حد آنها توصیه نمی شود.

توصیه های کاربردی برای مصرف کنندگان

برای آنکه بتوانید از مضرات احتمالی شیرین کننده های مصنوعی دوری کنید، بهتر است راهکارهای زیر را در نظر داشته باشید:

• مصرف نوشیدنی ها و خوراکی های صنعتی رژیمی را به حداقل برسانید.
• برچسب محصولات غذایی را با دقت بخوانید تا از وجود شیرین کننده های مصنوعی مطلع شوید.
• تا حد امکان از شیرین کننده های طبیعی در مقادیر کنترل شده استفاده کنید.
• سبک زندگی سالم شامل ورزش منظم، خواب کافی و تغذیه متعادل را جایگزین استفاده از مواد جایگزین مصنوعی کنید.

نتیجه گیری

شیرین کننده های مصنوعی که سال ها به عنوان ناجی رژیم های غذایی معرفی می شدند، امروز زیر ذره بین پژوهش های علمی قرار گرفته اند. یافته های اخیر نشان می دهند که این ترکیبات می توانند روند زوال شناختی را تسریع کنند و سلامت مغز را به خطر اندازند. با وجود اینکه تحقیقات بیشتری برای اثبات قطعی این ارتباط لازم است، عقل سلیم ایجاب می کند مصرف این مواد را محدود کنیم و به سمت گزینه های طبیعی تر و سبک زندگی سالم تر حرکت کنیم.