تأثیر نور مصنوعی شب بر سلامت قلب

زندگی مدرن، پر از نورهای مصنوعی است؛ از چراغ‌های اتاق گرفته تا صفحه‌ نمایش تلفن همراه. با وجود این‌که این نورها به نظر بی‌ضرر می‌رسند، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض نور روشن در هنگام شب می‌تواند به سلامت قلب آسیب بزند. پژوهش گسترده‌ای از محققان استرالیایی، ارتباط مستقیمی میان نور شب و افزایش خطر بیماری‌های قلبی کشف کرده است؛ یافته‌ای که اهمیت تاریکی برای سلامت بدن را دوباره به ما یادآور می‌شود.

نور شب و قلب؛ پیوندی خطرناک و نادیده گرفته‌ شده

پژوهشگران دانشگاه فلیندرز استرالیا در بررسی‌ای بزرگ بر پایه داده‌های بانک زیستی بریتانیا، نزدیک به ۸۹ هزار فرد ۴۰ سال به بالا را به مدت بیش از ۹ سال تحت نظر قرار دادند. هدف این مطالعه، تحلیل اثر نور شب بر عملکرد قلب و عروق بود.

نتایج شگفت‌انگیز بود: افرادی که بین نیمه‌شب تا شش صبح در معرض نور روشن قرار داشتند، ۵۶ درصد بیشتر در معرض نارسایی قلبی و ۴۷ درصد بیشتر در معرض حمله قلبی بودند. حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند رژیم غذایی، فعالیت بدنی و زمینه ژنتیکی، ارتباط میان نور شب و آسیب قلبی همچنان پابرجا بود.

پژوهشگر ارشد پروژه، «دنیل ویندرد»، تأکید کرد که این یافته‌ها نشان می‌دهد نور مصنوعی شبانه به‌تنهایی یک عامل خطر مستقل برای بیماری قلبی است. اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن (یا همان ساعت زیستی) بر ترشح هورمون‌ها، فشار خون، ضربان قلب و حتی متابولیسم تأثیر می‌گذارد. وقتی بدن به جای تاریکی طبیعی در معرض نور مداوم قرار گیرد، سیستم عصبی دچار آشفتگی می‌شود و استرس فیزیولوژیک به قلب وارد می‌شود.

زنان، حساس‌ تر به اثرات نور مصنوعی شب

نور شب، تهدیدی است که ممکن است بر زنان تأثیر بیشتری بگذارد. «شان کین»، یکی از پژوهشگران این پروژه، اشاره کرد که زنان معمولاً در برابر بیماری‌های قلبی نوعی محافظت طبیعی دارند، اما در این پژوهش مشخص شد زنانی که شب‌ها در معرض نور زیاد بوده‌اند، تقریباً به اندازه مردان در خطر نارسایی قلبی قرار داشتند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که اختلال در ساعت بیولوژیکی بدن می‌تواند اثر محافظتی طبیعی هورمون‌ها را در زنان کاهش دهد. حتی میزان نور کم، مثل چراغ خواب یا نور صفحه‌ نمایش تلفن، ممکن است به مرور زمان تعادل هورمونی و قلبی را بر هم بزند.

روشنایی روز، ناجی قلب انسان

در تضاد کامل با اثرات نور شب، پژوهشگران دریافتند که قرار گرفتن در معرض نور طبیعی روز، تأثیر محافظتی بر قلب دارد. افرادی که در طول روز در معرض نور کافی قرار گرفته‌اند، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری را تا ۱۳ درصد، نارسایی قلبی را تا ۲۸ درصد و سکته مغزی را تا ۲۷ درصد کاهش داده‌اند.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث تنظیم بهتر ترشح هورمون ملاتونین (هورمون خواب) و کورتیزول (هورمون استرس) می‌شود، که هر دو نقش مهمی در سلامت قلب دارند. همچنین نور روز به بهبود خلق‌و‌خو و افزایش تحرک بدنی کمک می‌کند که هر دو عامل، از مهم‌ترین محافظ‌های طبیعی در برابر بیماری‌های قلبی هستند.

چرا نور شب برای قلب خطرناک است؟

بدن انسان طوری طراحی شده که بین روز و شب تفاوت قائل شود. وقتی نور مصنوعی شبانه به چشم می‌رسد، مغز پیام اشتباهی دریافت می‌کند و تصور می‌کند هنوز روز است. این وضعیت باعث سرکوب ترشح ملاتونین، افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و افزایش سطح قند خون می‌شود.

به مرور زمان، این تغییرات فیزیولوژیک، بدن را در وضعیت آماده‌باش دائمی نگه می‌دارد و خطر بیماری‌های قلبی، چاقی، دیابت نوع ۲ و اختلالات خواب را افزایش می‌دهد. پژوهش‌های جدید در مجله «Nature Cardiovascular Research» نیز نشان می‌دهد که اختلال مزمن در ریتم خواب و نور محیطی، به افزایش التهاب عروقی و آسیب به دیواره شریان‌ها منجر می‌شود.

چگونه از اثرات نور شب بر قلب پیشگیری کنیم؟

پژوهشگران تأکید می‌کنند که اصلاح عادات روزانه می‌تواند تأثیر چشمگیری بر کاهش خطرات نور شب داشته باشد. رعایت چند اقدام ساده می‌تواند بدن را در مسیر طبیعی خود نگه دارد:

• خاموش کردن چراغ‌ها هنگام خواب: حتی نور کم نیز می‌تواند کیفیت خواب را کاهش دهد. استفاده از پرده ضخیم یا ماسک چشم کمک می‌کند تاریکی کامل برقرار شود.
• دوری از نور آبی گوشی و لپ‌تاپ: نور آبی صفحه نمایش‌ها بیشترین تأثیر را در مهار ترشح ملاتونین دارد. حداقل نیم ساعت پیش از خواب، از نگاه کردن به صفحه‌ها خودداری کنید.
• تنظیم ساعت خواب و بیداری منظم: بدن با برنامه منظم خواب بهتر می‌تواند ریتم شبانه‌روزی خود را تنظیم کند. خواب منظم به قلب آرامش می‌دهد و فشارهای فیزیولوژیک را کاهش می‌دهد.
• افزایش قرار گرفتن در معرض نور طبیعی روز: قدم زدن در فضای باز در ساعات اولیه روز باعث تقویت سیستم عصبی و افزایش انرژی می‌شود. نور خورشید، تنظیم‌کننده طبیعی ساعت بدن است.
• کاهش نورهای مصنوعی در خانه: از لامپ‌هایی با نور ملایم و گرم استفاده کنید. در محیط خواب، چراغ‌های تند و سفید را حذف کنید تا ریتم طبیعی بدن حفظ شود.

نتیجه گیری

نور شب، دشمن بی‌صدا اما واقعی سلامت قلب است. پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که روشنایی مصنوعی در ساعات تاریکی نه تنها خواب را مختل می‌کند، بلکه فشار فیزیولوژیک شدیدی بر قلب وارد می‌سازد. در مقابل، بهره‌مندی از نور طبیعی روز، بهترین راه برای تقویت عملکرد قلب و تنظیم چرخه شبانه‌روزی بدن است.

زندگی در عصر پرنور امروز نیازمند آگاهی بیشتر از اثرات نوری است که ما را احاطه کرده است. مراقبت از قلب تنها با رژیم غذایی و ورزش ممکن نیست؛ گاهی خاموش کردن یک چراغ در شب، می‌تواند بزرگ‌ترین خدمت به قلب ما باشد.