هشدار درباره مصرف بی‌ رویه مکمل‌ های غذایی و گیاهی: عوارض جدی برای سلامت

با افزایش استقبال مردم از مکمل‌های غذایی و گیاهی، مسئولان بهداشتی نسبت به مصرف خودسرانه و بی‌رویه این محصولات هشدار داده‌اند. استفاده نادرست از مکمل‌ها می‌تواند نه تنها اثربخشی آن‌ها را کاهش دهد بلکه باعث بروز مشکلات جدی سلامت، تداخل دارویی، مسمومیت و اختلالات گوارشی شود. این هشدار به ویژه در شرایطی اهمیت دارد که برخی افراد بدون مشورت با پزشک اقدام به مصرف روزانه دوزهای بالا یا ترکیب چند مکمل با یکدیگر می‌کنند.

مصرف خودسرانه مکمل‌ ها و خطرات آن

مکمل‌های غذایی و گیاهی به منظور تکمیل رژیم غذایی و تقویت سلامت عمومی طراحی شده‌اند، اما مصرف غیر اصولی آن‌ها می‌تواند اثرات معکوس داشته باشد. سیدعلی جوادی، مدیر نظارت بر فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل، تأکید کرده است که این محصولات باید تنها تحت نظر پزشک و با رعایت دوز مناسب مصرف شوند. مصرف خودسرانه یا بیش از حد، به جای تقویت سلامت، ممکن است باعث مشکلاتی مانند اختلالات گوارشی، مسمومیت و حتی مشکلات جدی کبد و کلیه شود.

تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند که برخی ترکیبات گیاهی در دوزهای بالا می‌توانند عملکرد ارگان‌های حیاتی بدن را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال مصرف بیش از حد برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین A یا D می‌تواند منجر به تجمع سموم در بدن شود و عوارضی چون تهوع، استفراغ، سردرد، مشکلات بینایی و آسیب به کبد ایجاد کند.

تداخل دارویی

یکی از مهم‌ترین خطرات مصرف خودسرانه مکمل‌ها، تداخل آن‌ها با داروهای شیمیایی است. برخی ترکیبات موجود در مکمل‌های گیاهی می‌توانند اثر داروها را کاهش یا افزایش دهند و موجب بروز عوارض غیرمنتظره شوند. افرادی که داروهای قلبی، فشار خون، دیابت یا داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند، به شدت در معرض خطر این تداخلات هستند. برای مثال مکمل‌هایی که حاوی جینسینگ یا سیر هستند، ممکن است با داروهای رقیق‌کننده خون تداخل کنند و خطر خونریزی را افزایش دهند.

مسمومیت ناشی از مکمل‌ ها

برخی مکمل‌های گیاهی و غذایی در صورت مصرف بیش از حد، به جای درمان، باعث مسمومیت می‌شوند. گیاهان دارویی مانند افدرا، جینسینگ یا عصاره‌های گیاهی دیگر، اگر بدون کنترل مصرف شوند، می‌توانند فشار خون، ضربان قلب و عملکرد کلیه و کبد را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین مکمل‌های فاقد اصالت و تولید شده در کارخانه‌های غیرمجاز ممکن است حاوی سموم، فلزات سنگین یا مواد آلرژی‌زا باشند که سلامت مصرف‌کننده را تهدید می‌کنند.

اهمیت خرید از منابع معتبر

مدیر نظارت بر فرآورده‌های طبیعی توصیه کرده است که شهروندان تنها از مکمل‌های دارای برچسب اصالت و مجوز وزارت بهداشت استفاده کنند. خرید مکمل از فروشگاه‌های غیرمعتبر یا منابع آنلاین ناشناخته می‌تواند خطر ابتلا به محصولات تقلبی یا فاقد کیفیت را افزایش دهد. روش‌های بررسی اصالت شامل اسکن کد موجود روی بسته‌بندی و ارسال آن به شماره ۲۰۰۰۸۸۲۲ یا استفاده از اپلیکیشن TTAC است که صحت محصول را تأیید می‌کند.

نکات ایمنی مصرف مکمل‌ ها

برای مصرف ایمن مکمل‌های غذایی و گیاهی، نکات زیر اهمیت ویژه‌ای دارند:

• قبل از شروع مصرف هر مکمل، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
• دوزهای توصیه‌شده را رعایت کنید و از خودسرانه افزایش دوز خودداری کنید.
• در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی مانند تهوع، سردرد، خارش یا تنگی نفس، مصرف را قطع و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• از ترکیب چند مکمل با یکدیگر بدون مشورت پزشک اجتناب کنید.
• در صورت داشتن بیماری مزمن یا مصرف داروهای خاص، به دقت عوارض احتمالی و تداخلات را بررسی کنید.

فواید مصرف صحیح مکمل‌ ها

در صورت مصرف درست و تحت نظر پزشک، مکمل‌های غذایی و گیاهی می‌توانند مزایای متعددی داشته باشند. این محصولات می‌توانند کمبودهای غذایی را جبران کنند، به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند، سلامت پوست، مو و ناخن را بهبود ببخشند و عملکرد کلی بدن را بهینه کنند. به علاوه، برخی مکمل‌ها به پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند کم‌خونی، پوکی استخوان و ضعف عمومی کمک می‌کنند.

نتیجه‌ گیری

مصرف خودسرانه و بی‌رویه مکمل‌های غذایی و گیاهی می‌تواند سلامت جسمانی را به خطر بیندازد و باعث عوارض جدی شود. رعایت دوزهای مناسب، مشورت با پزشک و خرید محصولات دارای اصالت، تنها راه اطمینان از ایمنی و اثر بخشی مکمل‌ها است. با آموزش و آگاهی عمومی می‌توان از پیامدهای ناخواسته جلوگیری کرد و از فواید واقعی مکمل‌ها بهره‌مند شد. بنابراین پیش از شروع هر نوع مکمل، به سلامت و ایمنی خود توجه کرده و مصرف اصولی را در اولویت قرار دهید تا به جای کمک به بدن، به آن آسیب نزنید.