تطبیق ورزش با شخصیت: کلید ماندگاری و اثربخشی در تمرینات بدنی

اغلب ما حداقل یک‌بار تصمیم گرفته‌ایم ورزش کردن را شروع کنیم، اما پس از مدتی، بی‌انگیزه شده و آن را رها کرده‌ایم. برخلاف تصور رایج که این اتفاق را به ضعف اراده یا تنبلی نسبت می‌دهد، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که مشکل ممکن است ریشه‌ای عمیق‌تر داشته باشد. دانشمندان اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که انتخاب نوع ورزش بر اساس ویژگی‌های شخصیتی می‌تواند نه‌تنها باعث افزایش رضایت و انگیزه شود، بلکه میزان موفقیت در رسیدن به اهداف تناسب اندام را نیز بالا ببرد.

ورزش مناسب با تیپ شخصیتی، ضامن موفقیت بلندمدت

هر شخص دارای ویژگی‌های روان‌شناختی خاصی است که واکنش او را نسبت به محیط، فشار، نظم و پاداش تعیین می‌کند. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که زمانی‌که نوع ورزش با این ویژگی‌های درونی هم‌راستا باشد، افراد تمایل بیشتری به ادامه دادن خواهند داشت.

مطالعه‌ای که در کالج دانشگاهی لندن (UCL) انجام شد، نشان داد که تنوع در ویژگی‌های شخصیتی افراد می‌تواند پیش‌بینی کند که کدام نوع تمرین برای آنها لذت‌بخش‌تر و پایدارتر خواهد بود. در این پژوهش، ۸۶ شرکت‌کننده در یک برنامه تمرینی ۸ هفته‌ای شرکت کردند که شامل تمرینات هوازی مانند دوچرخه‌سواری و تمرینات قدرتی در خانه بود. سپس، رفتار و واکنش آن‌ها با توجه به پنج ویژگی شخصیتی ارزیابی شد.

یافته‌های پژوهش به تفکیک تیپ شخصیتی:

• افراد برونگرا: این گروه از افراد در فعالیت‌های پرتحرک، گروهی و رقابتی بیشترین انگیزه را پیدا می‌کنند. کلاس‌های اسپینینگ، فوتبال، بسکتبال یا تمرینات گروهی در باشگاه می‌توانند انرژی آن‌ها را آزاد کرده و انگیزه‌شان را تقویت کنند.
• افراد روان‌رنجور یا دارای اضطراب بالا: این تیپ شخصیتی با تمایلات بیشتر به نگرانی و حساسیت روانی همراه است. این افراد معمولاً در فضای شلوغ و پرهیاهو احساس ناراحتی می‌کنند. بنابراین، تمرینات انفرادی، مانند یوگا، تمرینات قدرتی در منزل یا پیاده‌روی در طبیعت برایشان مناسب‌تر است.
• افراد وظیفه‌شناس: این دسته از افراد پایبندی بالایی به برنامه‌ها دارند و حتی اگر از یک ورزش خاص لذت نبرند، صرفاً از روی مسئولیت‌پذیری آن را دنبال می‌کنند. برای این افراد، برنامه‌های دقیق، منظم و قابل پیگیری، مانند دویدن با اپلیکیشن، تمرینات مرحله‌بندی‌شده یا رژیم‌های مشخص تمرینی، مناسب است.
• افراد تجربه‌پذیر: این افراد عاشق تجربه‌های جدید هستند. برای آن‌ها، تنوع کلید انگیزش است. تمریناتی مانند پارکور، ورزش‌های ماجراجویانه، کوهنوردی یا کلاس‌های متفاوت بدنسازی می‌توانند جذاب باشند.
• افراد سازگار: هرچند در پژوهش مورد نظر تمرکز روی سازگاری کمتر از سایر ویژگی‌ها بوده، اما افراد سازگار معمولاً در محیط‌های تعاملی بهتر عمل می‌کنند و ترجیح می‌دهند با دیگران تمرین کنند، اما نه در رقابت، بلکه در همکاری. کلاس‌های ورزشی مشارکتی یا ورزش‌های ملایم مانند پیلاتس گزینه‌های مناسبی برای آن‌ها هستند.

کاهش استرس در افراد مضطرب، مهم‌ترین دستاورد مطالعه

یکی از مهم‌ترین نتایج این تحقیق، کاهش چشم‌گیر سطح استرس در شرکت‌کنندگانی با ویژگی شخصیتی روان‌رنجور بود. در آغاز پژوهش، میزان اضطراب در این گروه با دیگران تفاوت چندانی نداشت؛ اما پس از گذشت ۸ هفته تمرین منظم متناسب با شخصیت‌شان، کاهش محسوسی در نشانه‌های استرس تجربه کردند.

این یافته نشان می‌دهد که ورزش، علاوه بر تاثیرات فیزیکی، می‌تواند نقش درمانی مهمی در تعادل روانی ایفا کند، به‌ویژه زمانی که به شکل هدفمند و شخصی‌سازی‌شده انجام شود.

کم‌ ورزش کردن همیشه نشانه تنبلی نیست

بسیاری از افراد، زمانی که نمی‌توانند یک برنامه ورزشی را ادامه دهند، خود را سرزنش می‌کنند یا از نظر روانی دچار احساس گناه می‌شوند. اما پیام مهم این پژوهش آن است که عدم لذت یا پایبندی به یک ورزش خاص لزوماً نشانه سستی یا کم‌کاری نیست.

در واقع، ممکن است آن تمرین با روحیه و شخصیت فرد سازگار نباشد. به جای تسلیم شدن و رها کردن فعالیت بدنی، پیشنهاد می‌شود افراد تمرین‌های متنوع را امتحان کرده و به‌دنبال ورزشی باشند که با انگیزه‌های درونی‌شان هماهنگ است.

شخصی‌ سازی ورزش: کلید انگیزه و ماندگاری

با توجه به سبک زندگی کم‌تحرک در بسیاری از جوامع توسعه‌یافته، یافتن راه‌هایی برای ترغیب مردم به فعالیت بدنی اهمیت زیادی دارد. مطالعات نشان می‌دهد که کمتر از یک چهارم بزرگ‌سالان به میزان توصیه‌شده سازمان بهداشت جهانی برای تحرک روزانه عمل می‌کنند. بنابراین، ایده شخصی‌سازی ورزش بر اساس شخصیت می‌تواند یک راهکار عملی و مؤثر برای افزایش پایبندی باشد.

مزایای این رویکرد عبارت‌اند از:

• افزایش لذت از ورزش
• کاهش احتمال ترک برنامه تمرینی
• اثرگذاری بیشتر در بهبود سلامت جسم و روان
• ارتقاء انگیزه در بلندمدت

جمع‌ بندی

نتایج منتشرشده در مجله Frontiers in Psychology ثابت می‌کنند که برای بهره‌مندی کامل از فواید ورزش، باید آن را با ویژگی‌های روان‌شناختی خود هماهنگ کنیم. برخلاف تبلیغات کلیشه‌ای که یک نوع خاص از تمرین را برای همه مناسب می‌دانند، این پژوهش نشان می‌دهد که “یک نسخه برای همه” کارساز نیست.

اگر از یک ورزش خاص خوشتان نمی‌آید یا آن را رها کرده‌اید، به خودتان سخت نگیرید. شاید وقت آن رسیده باشد که نوع تمرین را تغییر دهید و ورزشی را پیدا کنید که به شما احساس انرژی، آرامش و رضایت بدهد. شناخت شخصیت خود، اولین گام برای رسیدن به یک سبک زندگی سالم و پایدار است.