آنتی بیوتیک ها و مواد غذایی که نباید همزمان مصرف شوند
- شناسه خبر: 34756
- تاریخ و زمان ارسال: ۴ شهریور ۱۴۰۴ ساعت ۰۲:۱۳
- نویسنده: میترا راضی
مصرف آنتی بیوتیک‌ها یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان بیماری‌های باکتریایی است، اما نکته مهم این است که برخی مواد غذایی می‌توانند اثر این داروها را کاهش دهند یا باعث بروز عوارض جانبی شوند. رعایت نکات تغذیه‌ای هنگام مصرف آنتی بیوتیک‌ها، نقش حیاتی در افزایش اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی دارد. در این مقاله، انواع غذاها و نوشیدنی‌هایی که باید در هنگام مصرف آنتی بیوتیک از آنها اجتناب کنید، بررسی می‌شود.
آنتی بیوتیک چیست و چه کاربردی دارد؟
آنتی بیوتیک‌ها داروهایی هستند که رشد باکتری‌ها را متوقف یا کند می‌کنند و برای درمان بیماری‌های با عامل باکتریایی کاربرد دارند. این داروها در مقابله با عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا موثر نیستند. برخی از نمونه‌های رایج شامل آموکسی سیلین، آمپی سیلین، تتراسایکلین، سفیکسیم و پنی‌سیلین G هستند.
مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند علاوه بر کاهش اثر دارو، مقاومت باکتریایی ایجاد کند؛ متأسفانه ایران در رتبه‌های بالای مصرف غیرقانونی آنتی بیوتیک در جهان قرار دارد.
مواد غذایی و داروهایی که نباید همزمان با آنتی بیوتیک مصرف شوند
مصرف آنتی بیوتیک‌ها به تنهایی کافی نیست و توجه به تغذیه در طول درمان نقش حیاتی دارد. برخی غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند اثر دارو را کاهش دهند یا حتی باعث بروز عوارض جانبی شوند. دانستن اینکه کدام مواد غذایی تداخل ایجاد می‌کنند، می‌تواند به افزایش اثربخشی درمان و پیشگیری از مشکلات گوارشی کمک کند. در ادامه، مواد غذایی و مکمل‌هایی که باید از مصرف همزمان با آنتی بیوتیک‌ها پرهیز کرد، بررسی می‌شوند.
لبنیات
مصرف لبنیات همراه برخی آنتی بیوتیک‌ها مانند سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، موکسیفلوکساسین و تتراسایکلین‌ها می‌تواند جذب دارو را کاهش دهد. کلسیم موجود در لبنیات با دارو ترکیب می‌شود و مانع ورود آن به جریان خون می‌شود. توصیه می‌شود حداقل دو تا سه ساعت فاصله بین مصرف آنتی بیوتیک و لبنیات رعایت شود.
مکمل های کلسیم و آهن
مصرف همزمان مکمل‌های کلسیم و آهن با آنتی بیوتیک‌هایی مانند فلوروکینولون‌ها و تتراسایکلین‌ها نیز باعث کاهش جذب دارو و اثر بخشی آن می‌شود. بهترین روش، مصرف مکمل‌ها حداقل سه ساعت بعد از دارو است.
غذاها و نوشیدنی های اسیدی
غذاها و نوشیدنی‌های دارای اسیدیته بالا مانند مرکبات، گوجه فرنگی، شکلات، نوشابه‌های گازدار و سس‌های تند می‌توانند باعث افزایش اسید معده شوند. این افزایش اسید نه تنها منجر به سوزش و ریفلاکس می‌شود، بلکه برخی آنتی بیوتیک‌ها مانند پنی‌سیلین و آزیترومایسین را تخریب می‌کند و جذب آنها کاهش می‌یابد.
غذاهای با فیبر بالا
مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات، میوه‌ها، غلات و حبوبات سرعت جذب دارو را کاهش می‌دهند. فیبر باعث می‌شود دارو دیرتر وارد جریان خون شود و اثر بخشی درمان کاهش یابد. به همین دلیل بهتر است از مصرف همزمان آنتی بیوتیک‌ها با وعده‌های غذایی پر فیبر خودداری کنید یا حداقل دو ساعت فاصله بین آنها رعایت کنید.
چگونه غذاها اثر داروها را تغییر می دهند؟
مواد غذایی و نوشیدنی‌ها می‌توانند عملکرد دارو را به روش‌های مختلف تحت تاثیر قرار دهند:
- کاهش قدرت جذب دارو در دستگاه گوارش و کاهش اثر آن
- تغییر سرعت متابولیسم دارو از طریق مهار یا تشدید فعالیت آنزیم‌های موثر
- تغییر اسیدیته ادرار و افزایش یا کاهش سرعت دفع دارو
- در برخی موارد، افزایش اثر دارو و بروز عوارض جانبی
تداخل غذا و دارو می‌تواند باعث شود دارو عملکرد صحیح نداشته باشد یا عوارض جانبی آن تشدید شود. رعایت فاصله زمانی مناسب بین مصرف آنتی بیوتیک‌ها و مواد غذایی مهم، کلید موفقیت درمان و پیشگیری از عوارض ناخواسته است.
جمع بندی
برای اثربخشی بهتر آنتی بیوتیک‌ها، رعایت نکات تغذیه‌ای ضروری است. مصرف لبنیات، مکمل‌های کلسیم و آهن، غذاهای اسیدی و با فیبر بالا می‌تواند اثر دارو را کاهش دهد یا عوارض جانبی ایجاد کند. بهترین روش این است که آنتی بیوتیک‌ها را با معده خالی یا همراه غذاهای سبک و غیر تداخل‌زا مصرف کرده و بین دارو و مواد غذایی پر فیبر یا مکمل‌ها حداقل ۲ تا ۳ ساعت فاصله رعایت شود. با رعایت این نکات، درمان سریع‌تر و مؤثرتر خواهد بود و خطر مقاومت باکتری‌ها و عوارض جانبی کاهش می‌یابد.
