پژوهش تازه: تاثیر بوییدن رایحه های خاص بر افزایش حجم ماده خاکستری مغز
- شناسه خبر: 34777
- تاریخ و زمان ارسال: ۸ شهریور ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۴۰
- نویسنده: میترا راضی
پژوهش های اخیر نشان داده است که یکی از ساده ترین لذت های زندگی، یعنی بوییدن رایحه های خوشبو، می تواند تأثیرات شگفت انگیزی بر ساختار مغز داشته باشد. محققان دریافته اند که قرار گرفتن مداوم در معرض برخی بوها، به ویژه رایحه های طبیعی مانند گل رز، قادر است حجم ماده خاکستری مغز را افزایش دهد. این یافته نه تنها جنبه ای تازه از رابطه میان حواس انسانی و عملکرد مغز را آشکار می کند، بلکه می تواند مسیر جدیدی در درمان های مرتبط با سلامت روان و پیشگیری از بیماری های عصبی بگشاید.
جزئیات مطالعه و روند آزمایش
دانشمندان دانشگاه کیوتو و دانشگاه تسوکوبا در ژاپن، طی یک پژوهش عملی، گروهی از ۲۸ زن را مورد بررسی قرار دادند. از این افراد خواسته شد که به مدت یک ماه، روزانه از روغنی با رایحه طبیعی گل رز روی لباس های خود استفاده کنند. در مقابل، گروه کنترل شامل ۲۲ نفر، به جای رایحه از آب معمولی بهره بردند. پس از پایان دوره آزمایش، مغز شرکت کنندگان با استفاده از تصویربرداری MRI بررسی شد و نتایج شگفت انگیزی به دست آمد.
این توضیحات نشان می دهد که پژوهشگران به دنبال بررسی تأثیرات مداوم یک محرک بویایی مشخص بودند و توانستند تغییرات قابل توجهی در مغز مشاهده کنند. اهمیت این روش در آن است که بدون دارو و مداخله های پیچیده پزشکی، تنها با استفاده از یک رایحه طبیعی می توان تغییرات ساختاری در مغز ایجاد کرد.
افزایش حجم ماده خاکستری مغز
اسکن های مغزی نشان دادند که حجم ماده خاکستری در گروهی که در معرض رایحه گل رز قرار داشتند، به طور محسوسی افزایش یافته است. نکته مهم این است که تغییرات در بخش آمیگدال مغز ــ که ارتباط نزدیکی با حس بویایی و هیجانات دارد ــ رخ نداده، بلکه این افزایش بیشتر در قشر سینگولیت خلفی (PCC) مشاهده شد.
این بخش از مغز نقش اساسی در پردازش حافظه، تداعی معانی و بازیابی خاطرات دارد و از نظر علمی اهمیت زیادی در درک ارتباط میان بوها و خاطرات دارد. زمانی که یک فرد بوی آشنا و خوشایندی را استشمام می کند، بخش PCC فعال تر می شود و همین امر سبب می شود مغز به شکلی عمیق تر به تقویت این بخش بپردازد.
فرضیه پژوهشگران درباره تغییرات مغزی
پژوهشگران بر این باورند که مغز در واکنش به تداوم حضور رایحه گل رز، نوعی جبران بیش از حد انجام می دهد. به این معنا که آمیگدال پس از مدتی دیگر نیازی به ارسال مداوم هشدار درباره وجود بو ندارد. در نتیجه، وظیفه پردازش و ذخیره سازی این محرک بویایی به بخش PCC منتقل می شود. این فعالیت مداوم، فشار بیشتری بر PCC وارد کرده و باعث تقویت عملکرد و افزایش حجم آن می شود.
این پدیده نشان می دهد که مغز انسان سازگاری پذیر است و حتی در بزرگسالی نیز قادر است بر اساس تجربه های محیطی دچار تغییرات ساختاری شود.
پیامدهای مهم برای سلامت روان و پیشگیری از بیماری های عصبی
این نتایج می تواند تأثیر عمیقی بر درمان های نوین داشته باشد. به عنوان مثال، در بیماری آلزایمر که یکی از جدی ترین اختلالات تحلیل برنده عصبی محسوب می شود، بخش PCC به مرور دچار آتروفی یا کوچک شدگی می گردد. حال اگر بتوان این بخش را با تحریک های بویایی فعال و پرکار نگه داشت، احتمالاً روند تحلیل رفتن آن کندتر می شود.
رایحه درمانی یا آروما تراپی سال هاست به عنوان روشی برای کاهش اضطراب، بهبود کیفیت خواب و افزایش تمرکز به کار می رود. اما این پژوهش دریچه ای تازه گشوده و نشان می دهد که تأثیر رایحه ها فراتر از بهبود روانی موقت است و می تواند حتی ساختار مغزی را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع می تواند در آینده منجر به طراحی برنامه های درمانی اختصاصی برای بیماران مبتلا به آلزایمر، افسردگی یا حتی اختلالات حافظه شود.
نیاز به پژوهش های گسترده تر
اگرچه یافته های این مطالعه بسیار ارزشمند هستند، اما باید توجه داشت که پژوهش در مراحل اولیه قرار دارد. برای تأیید قطعی نتایج، لازم است آزمایش های مشابهی بر روی گروه های بزرگ تر، افراد با شرایط سنی متفاوت و با استفاده از رایحه های متنوع انجام شود. همچنین بررسی اثرات طولانی مدت چنین مداخلاتی بر سلامت مغز، موضوعی است که در آینده می تواند پاسخ های روشن تری ارائه دهد.
نتیجه گیری
پژوهش تازه ای که توسط محققان ژاپنی انجام شده، نشان می دهد استنشاق مداوم رایحه های خاص مانند گل رز، می تواند باعث افزایش حجم ماده خاکستری مغز شود. این کشف علمی بیانگر آن است که حواس انسانی، فراتر از درک لحظه ای محیط، قادرند تغییرات بنیادین در ساختار مغز ایجاد کنند.
اگر تحقیقات آینده این نتایج را تأیید کند، رایحه درمانی می تواند به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در حفظ سلامت مغز، پیشگیری از بیماری های عصبی و ارتقای کیفیت زندگی افراد مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب، شاید بوییدن یک گل ساده نه تنها حس خوشایندی ایجاد کند، بلکه کلید حفظ سلامت مغز در بلندمدت باشد.
