مطالعه جدید: تاثیر میکروپلاستیک بر مغز و ارتباط آن با علائم زوال عقل
- شناسه خبر: 34931
- تاریخ و زمان ارسال: ۲۳ شهریور ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۴۰
- نویسنده: میترا راضی
در سال‌های اخیر موضوع آلودگی‌های ناشی از پلاستیک‌ها و ورود آن‌ها به بدن انسان و حیوانات به یکی از نگرانی‌های مهم دانشمندان و پزشکان تبدیل شده است. میکروپلاستیک‌ها ذرات ریزی هستند که از تجزیه مواد پلاستیکی ایجاد می‌شوند و به دلیل اندازه کوچک خود به راحتی وارد جریان خون و حتی مغز می‌شوند. تحقیقات تازه نشان داده است که این ذرات می‌توانند پیامدهای جدی برای سلامت مغز به همراه داشته باشند و حتی به بروز علائم مشابه بیماری آلزایمر منجر شوند.
موش ها و بروز علائم شبیه به آلزایمر پس از مصرف میکروپلاستیک
پژوهشگران در یک مطالعه تازه دریافتند موش‌هایی که در رژیم غذایی آن‌ها میکروپلاستیک وجود داشت، تنها ظرف سه هفته علائمی مشابه آلزایمر بروز دادند. این یافته نشان می‌دهد که تأثیر ذرات ریز پلاستیک بر سیستم عصبی می‌تواند بسیار سریع و جدی باشد.
- موش‌های آزمایشگاهی در این تحقیق به گونه‌ای اصلاح ژنتیکی شده بودند که ژنی مرتبط با اختلالات عصبی در آن‌ها فعال باشد.
- با این حال، تنها موش‌هایی که در معرض میکروپلاستیک قرار گرفتند دچار تغییرات رفتاری و شناختی شدند.
- این نتایج نشان‌دهنده ارتباطی مستقیم میان مصرف پلاستیک و بروز اختلالات مغزی است.
نقش ژن APOE4 در ابتلا به آلزایمر
ژن APOE4 یکی از شناخته‌شده‌ترین عوامل ژنتیکی در افزایش خطر ابتلا به آلزایمر است. پژوهشگران در این مطالعه نیز بر تأثیر این ژن بر شدت علائم پس از قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک‌ها تأکید داشتند.
- افرادی که دارای یک نسخه از ژن APOE4 هستند، حدود ۳.۵ برابر بیشتر در معرض ابتلا به آلزایمر قرار می‌گیرند.
- اگر فردی دو نسخه از این ژن را داشته باشد، احتمال ابتلا به زوال عقل تا سن ۸۵ سالگی به حدود ۶۰ درصد می‌رسد.
- این ژن بر نحوه انتقال چربی‌ها و مولکول‌های مختلف در بدن تأثیر دارد و ممکن است ورود میکروپلاستیک به مغز را نیز تسهیل کند.
تغییرات رفتاری و شناختی در موش ها
تأثیر میکروپلاستیک بر مغز تنها به سطح سلولی و ژنتیکی محدود نمی‌شود، بلکه در رفتار و توانایی‌های شناختی نیز به وضوح مشاهده شده است.
- موش‌های نر به جای پناه گرفتن در گوشه‌های قفس، بیشتر در مرکز آن پرسه می‌زدند که نشانه‌ای از تغییرات رفتاری است.
- موش‌های ماده در شناسایی اشیای جدید عملکرد ضعیفی داشتند که حاکی از اختلال در حافظه است.
- تفاوت‌های جنسیتی در واکنش به میکروپلاستیک‌ها شباهت زیادی به الگوهای مشاهده شده در انسان‌های مبتلا به زوال عقل دارد.
آیا میکروپلاستیک ها می توانند از سد خونی مغزی عبور کنند؟
یکی از یافته‌های مهم این پژوهش و تحقیقات مشابه، توانایی ذرات پلاستیک در عبور از سد خونی مغزی است. این سد در حالت طبیعی از ورود بسیاری از مواد مضر به مغز جلوگیری می‌کند، اما به نظر می‌رسد که میکروپلاستیک‌ها از این مانع عبور می‌کنند.
- مطالعات دیگر نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند موجب ایجاد لخته خون در رگ‌های مغز شوند.
- این ذرات با افزایش خطر سکته مغزی مرتبط شناخته شده‌اند.
- پژوهش‌های انجام‌شده روی غذاهای بسته‌بندی شده در پلاستیک نیز ارتباط بین مصرف این مواد و افزایش افسردگی و زوال عقل را گزارش کرده‌اند.
نگرانی های جهانی درباره سلامت انسان
وجود میکروپلاستیک در خون، استخوان و حتی مغز انسان در مطالعات مختلف به اثبات رسیده است. با این حال، هنوز پرسش‌های بی‌پاسخ بسیاری درباره پیامدهای دقیق این ذرات برای سلامت انسان وجود دارد.
- دانشمندان همچنان در حال بررسی ارتباط میان میکروپلاستیک و بیماری‌های عصبی هستند.
- هنوز مشخص نیست که چه مقدار از این ذرات می‌تواند خطرناک باشد.
- برخی پژوهشگران معتقدند اثرات درازمدت میکروپلاستیک ممکن است گسترده‌تر از آن چیزی باشد که تاکنون تصور شده است.
نتیجه گیری
مطالعات اخیر نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به مغز نفوذ کنند و با ایجاد اختلال در عملکرد عصبی، علائمی مشابه بیماری آلزایمر ایجاد کنند. اگرچه هنوز برای نتیجه‌گیری قطعی درباره خطر آن‌ها برای انسان زود است، اما شواهد روزبه‌روز قوی‌تر می‌شوند. کاهش مصرف پلاستیک‌های یک‌بار مصرف، استفاده از مواد بسته‌بندی پایدارتر و توجه به تغذیه سالم می‌تواند راهکاری برای کاهش ورود این ذرات به بدن باشد. بدون تردید، پژوهش‌های آینده زوایای بیشتری از این تهدید خاموش را روشن خواهند کرد.
