تشخیص زودهنگام سرطان سر و گردن با آزمایش خون نوین HPV-DeepSeek
- شناسه خبر: 35147
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۴ مهر ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۵۴
- نویسنده: میترا راضی
تشخیص زودهنگام سرطان، یکی از مهم‌ترین عوامل در نجات جان بیماران و افزایش موفقیت درمان است. به‌تازگی دانشمندان دانشگاه هاروارد موفق به توسعه آزمایش خونی نوآورانه‌ای شده‌اند که می‌تواند سرطان‌های سر و گردن مرتبط با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) را سال‌ها پیش از بروز علائم شناسایی کند. این دستاورد می‌تواند مسیر غربالگری سرطان را در جهان تغییر دهد و به یکی از ابزارهای کلیدی در مبارزه با سرطان تبدیل شود.
جزئیات کشف جدید دانشمندان هاروارد
دانشمندان دانشکده پزشکی هاروارد در پژوهشی پیشرو، آزمایشی با نام HPV-DeepSeek طراحی کرده‌اند که با دقتی بسیار بالا می‌تواند نشانه‌های مولکولی سرطان سر و گردن را در خون شناسایی کند. این آزمایش قادر است تا حدود ۱۰ سال پیش از ظهور علائم بالینی، وجود سلول‌های سرطانی را آشکار کند.
اهمیت این پیشرفت زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم در حال حاضر، سرطان‌های ناشی از ویروس HPV در ناحیه سر و گردن، سالانه در حال افزایش هستند. در ایالات متحده، بیش از ۷۰ درصد از موارد این سرطان به HPV مرتبط است و برخلاف سرطان دهانه رحم، هیچ روش غربالگری استانداردی برای آن وجود ندارد. همین امر باعث می‌شود که بیشتر بیماران تنها زمانی تشخیص داده شوند که بیماری به مراحل پیشرفته رسیده است.
چرا تشخیص زود هنگام سرطان سر و گردن اهمیت دارد؟
در بیشتر موارد، سرطان سر و گردن زمانی شناسایی می‌شود که تومور به اندازه قابل‌توجهی رسیده و علائمی مانند درد، زخم، یا تورم در ناحیه گردن ایجاد کرده است. در این مرحله معمولاً سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی مجاور نیز سرایت کرده‌اند و بیمار نیازمند درمان‌های سنگین از جمله جراحی‌های وسیع، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی می‌شود.
تشخیص زودهنگام، می‌تواند به پزشکان امکان دهد درمان را در مراحل ابتدایی آغاز کنند؛ زمانی که تومور هنوز کوچک و محدود است. این موضوع نه‌تنها احتمال درمان کامل را افزایش می‌دهد، بلکه میزان عوارض جانبی درمان را نیز به‌شدت کاهش می‌دهد.
آزمایش HPV-DeepSeek چگونه سرطان را شناسایی می کند؟
این تست بر پایه مفهوم بیوپسی مایع طراحی شده است. بیوپسی مایع به روشی گفته می‌شود که در آن، به‌جای نمونه‌برداری مستقیم از تومور، مواد ژنتیکی آزادشده از سلول‌های سرطانی در جریان خون بررسی می‌شوند.
آزمایش HPV-DeepSeek با استفاده از فناوری پیشرفته توالی‌یابی کل ژنوم، به دنبال تکه‌های بسیار کوچک DNA ویروس HPV می‌گردد که از تومور جدا شده و وارد خون می‌شوند. این تکه‌ها مانند اثر انگشت مولکولی عمل می‌کنند و وجود تومور را حتی زمانی که در مراحل میکروسکوپی است، آشکار می‌سازند.
نتایج خیره کننده تحقیقات بالینی
در یک مطالعه اولیه، دقت این آزمایش در تشخیص وجود سرطان حدود ۹۹ درصد گزارش شده است. محققان برای بررسی توانایی تشخیص زودهنگام، نمونه‌های خون ذخیره‌شده در بیوبانک را بررسی کردند. این نمونه‌ها مربوط به افرادی بودند که سال‌ها بعد به سرطان سر و گردن مبتلا شدند.
نتایج نشان داد که در ۲۲ مورد از ۲۸ نمونه، آزمایش توانست DNA مربوط به ویروس HPV را که از تومور ناشی می‌شد، شناسایی کند. در یکی از نمونه‌ها، نشانه‌های مولکولی سرطان ۷.۸ سال پیش از تشخیص بالینی آشکار شده بود. پس از به‌کارگیری الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای افزایش دقت، تست موفق شد ۲۷ مورد از ۲۸ نمونه را به‌درستی تشخیص دهد؛ حتی نمونه‌هایی که نزدیک به ۱۰ سال قبل از بروز علائم گرفته شده بودند.
گام بعدی پژوهش ها و آینده غربالگری سرطان
پژوهشگران در حال حاضر در حال انجام مطالعه‌ای گسترده‌تر با صدها نمونه هستند تا نتایج اولیه را در مقیاس بزرگ‌تر تأیید کنند. این پروژه با حمایت مالی مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH) در حال اجرا است. در صورت موفقیت، این آزمایش می‌تواند به عنوان نخستین روش غربالگری غیرتهاجمی برای سرطان‌های مرتبط با HPV وارد مرحله بالینی شود.
از آن‌جا که این روش تنها با یک نمونه خون ساده انجام می‌شود، اجرای گسترده آن در کلینیک‌ها و برنامه‌های غربالگری ملی بسیار آسان خواهد بود. این دستاورد می‌تواند انقلابی در تشخیص زودهنگام سرطان‌ها ایجاد کند و الگویی برای توسعه تست‌های مشابه در دیگر انواع سرطان باشد.
نتیجه گیری
آزمایش خون HPV-DeepSeek نه‌تنها یک پیشرفت علمی چشمگیر است، بلکه می‌تواند آینده تشخیص سرطان را متحول کند. این روش نشان می‌دهد که فناوری‌های نوین در حوزه ژنومیک و یادگیری ماشینی، چگونه می‌توانند به ابزارهایی حیاتی برای نجات جان انسان‌ها تبدیل شوند. اگر نتایج این مطالعات در پژوهش‌های بزرگ‌تر نیز تأیید شود، شاید در آینده نزدیک شاهد آن باشیم که آزمایش ساده‌ای بتواند سال‌ها پیش از بروز علائم، وجود سرطان را به ما هشدار دهد؛ و این یعنی یک گام بزرگ به سوی دنیایی که در آن سرطان دیگر یک حکم قطعی نیست، بلکه قابل پیشگیری و کنترل است.
