مبتلایان به اسکیزوفرنی دچار توهم شنیداری می شوند؛ پس از پنجاه سال بالاخره دلیل آن مشخص شد

اسکیزوفرنی یکی از پیچیده ترین اختلالات روانی است که درک آن برای دانشمندان و پزشکان دهه ها به طول انجامیده است. یکی از نشانه های اصلی این بیماری، شنیدن صداهایی است که در واقع وجود خارجی ندارند. اکنون پس از بیش از پنجاه سال، پژوهشگران سرانجام موفق شده اند توضیحی علمی و دقیق برای این پدیده ارائه دهند. یافته های جدید نشان می دهد که این صداهای خیالی، در حقیقت بازتابی از گفتار درونی خود فرد هستند که مغز به اشتباه آن را صدایی بیرونی تشخیص می دهد.

منشاء صداهای درونی در مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی

در بسیاری از افراد، گفتار درونی بخشی طبیعی از تفکر است. مغز انسان هنگام تفکر، برنامه ریزی یا مرور خاطرات، نوعی گفتگوی خاموش با خود دارد. اما در مبتلایان به اسکیزوفرنی، این گفتگوی درونی از کنترل خارج می شود و شکل صداهای مستقل و بیرونی به خود می گیرد.

توماس ویتفورد، پژوهشگر روان شناسی دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا، در این زمینه توضیح می دهد: «ایده این که صداهای شنیده شده در بیماران اسکیزوفرنی در واقع بازتاب گفتار درونی آن هاست، بیش از پنجاه سال قدمت دارد. با این حال، به دلیل خصوصی بودن افکار درونی، بررسی و اثبات این نظریه همیشه دشوار بوده است.»

پژوهش جدید ویتفورد و همکارانش با بهره گیری از فناوری الکتروانسفالوگرافی یا EEG انجام شد. این ابزار فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می کند و به دانشمندان امکان می دهد واکنش مغز را در لحظه مشاهده کنند. آن ها واکنش مغز بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی را هنگام گفتار درونی و شنیدن صداهای واقعی مقایسه کردند.

چرا مغز بیماران دچار اشتباه می شود؟

مغز انسان به طور طبیعی توانایی پیش بینی صداهای خود را دارد. برای مثال، هنگامی که با صدای بلند حرف می زنیم یا حتی در ذهن خود جمله ای را تکرار می کنیم، بخشی از مغز که مسئول پردازش صداهاست، فعالیت کمتری نشان می دهد. این اتفاق به دلیل پیش بینی داخلی مغز است که می داند این صدا از خود فرد منشاء گرفته است.

اما در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، این سیستم پیش بینی دچار خطا می شود. مغز نمی تواند تشخیص دهد که صدای شنیده شده از خود فرد است یا از منبعی بیرونی. نتیجه این اشتباه، تجربه توهم شنیداری است. به بیان ساده، مغز این بیماران گفتار درونی را مانند صدای شخصی دیگر تفسیر می کند.

پژوهشگران می گویند این نقص در پردازش پیش بینانه، می تواند کلید درک بسیاری از علائم روان پریشی باشد. همچنین، با بررسی دقیق این الگوهای مغزی می توان احتمال بروز توهم های شنوایی را پیش بینی کرد.

آزمایش و نتایج مطالعه

در این تحقیق، ۱۴۲ نفر شرکت کردند که به سه گروه تقسیم شدند: ۵۵ نفر از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی که اخیراً دچار توهم شنیداری شده بودند، ۴۴ نفر از بیماران بدون تجربه اخیر توهم، و ۴۳ نفر فرد سالم بدون سابقه بیماری.

به همه شرکت کنندگان دستور داده شد در حالی که از طریق هدفون صدایی مانند “باه” یا “بیه” می شنوند، در ذهن خود یکی از همین کلمات را تکرار کنند. آنان نمی دانستند که آیا کلمه ای که در ذهن می گویند با صدایی که از هدفون پخش می شود، مطابقت دارد یا خیر.

نتیجه آزمایش نشان داد که مغز بیماران مبتلا به توهم شنیداری، زمانی که گفتار درونی و صدای بیرونی با هم تطابق داشتند، واکنش شدیدتری نشان داد. این واکنش بیش از حد، نشانه آن است که مغز در تشخیص منشاء صدا دچار اشتباه می شود و گفتار درونی را به عنوان صدای واقعی تفسیر می کند.

توضیح علمی درباره عملکرد مغز در این بیماران

در مغز افراد سالم، هنگام گفتار درونی یا صحبت کردن، کاهش فعالیت در قشر شنوایی (بخشی از مغز که مسئول دریافت صداهاست) دیده می شود. اما در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی که صدا می شنوند، این کاهش فعالیت رخ نمی دهد. مغز آنان نسبت به صدای درونی خود واکنش شدیدی نشان می دهد، گویی صدای شخص دیگری را می شنوند.

این کشف توضیح می دهد که چرا بیماران، صداهای درونی خود را واقعی تلقی می کنند و حتی ممکن است آن ها را به افراد خیالی نسبت دهند. این یافته ها همچنین نشان می دهد که نقص در سیستم پیش بینی مغز، یکی از عوامل اصلی ایجاد توهم در اختلالات روانی است.

پیامدهای درمانی و کاربردی این کشف

نتایج این پژوهش می تواند مسیر تازه ای در تشخیص زودهنگام و درمان اسکیزوفرنی بگشاید. با شناسایی الگوهای خاص فعالیت مغز، پزشکان ممکن است بتوانند افرادی را که در مراحل ابتدایی روان پریشی قرار دارند، پیش از بروز علائم شدید شناسایی کنند.

در آینده، ابزارهای مبتنی بر EEG می توانند به عنوان آزمایش های کم هزینه و غیرتهاجمی برای غربالگری بیماران در معرض خطر به کار روند. افزون بر این، این یافته ها ممکن است در توسعه درمان های شناختی و رفتاری جدید که به آموزش مغز برای تشخیص بهتر صداهای درونی می پردازند، مؤثر باشند.

نتیجه گیری

کشف جدید درباره توهم های شنیداری در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی نشان می دهد که مرز بین ذهن و واقعیت در مغز این افراد به هم می ریزد. مغز به جای تشخیص صداهای درونی به عنوان بخشی از خود، آن ها را به عنوان پیام های بیرونی تفسیر می کند. این یافته نه تنها به درک بهتر ماهیت اسکیزوفرنی کمک می کند، بلکه امید تازه ای برای تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری فراهم می سازد.

این مطالعه در ژورنال معتبر Schizophrenia Bulletin منتشر شده و یکی از مهم ترین پیشرفت های علمی در زمینه شناخت مغز و اختلالات روانی در دهه اخیر به شمار می رود.