فوبیا (هراس) چیست و چگونه درمان می‌شود ؟ علل و انواع فوبیا

فوبیا چیست؟

به گزارش دکتر نیوز، تأثیر فوبیا می تواند برای هر شخصی متفاوت باشد. این می تواند فقط کمی آزار دهنده باشد یا می تواند بسیار ناتوان کننده باشد. افراد مبتلا به فوبیا اغلب متوجه می شوند که ترس آنها غیرمنطقی است اما قادر به انجام کاری برای آن نیستند. چنین ترس هایی می توانند در کار، مدرسه و روابط شخصی تداخل ایجاد کنند.

علل فوبیا چیست ؟

عوامل ژنتیکی و محیطی می توانند باعث ترس و اضطراب شوند. کودکانی که یک خویشاوند نزدیک مبتلا به اختلال اضطرابی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند. تجربه وقایع ناگوار، مانند غرق شدن، می تواند باعث ایجاد فوبیا شود. قرار گرفتن در فضاهای بسته، ارتفاعات بسیار بالا و گزیده شدن توسط حشرات یا حیوانات می تواند منبع فوبیا باشد.

افرادی که دارای شرایط فیزیکی یا مشکلات سلامتی خاص هستند اغلب فوبیا دارند. افرادی که دچار تروما یا آسیب مغزی شده اند، بیشتر در معرض ابتلا به فوبیا هستند. سوء مصرف مواد و افسردگی نیز با فوبیا مرتبط است.

فوبیا دارای علائم خاصی از بیماری های روانی شدید مانند اسکیزوفرنی است. در اسکیزوفرنی، افراد دارای توهمات دیداری و شنیداری، هذیان، پارانویا، علائم منفی مانند ناتوانی در لذت بردن از لذت و علائم بی قراری یا گیجی هستند. فوبیا ممکن است غیر منطقی باشد، اما افراد مبتلا به فوبیا در آزمایشات واقعی نشان داده اند که این بیماری را دارند.

آگروفوبیا

آگروفوبیا یا ترس از حضور در مکان های شلوغ؛ آگورافوبیا ترس از مکان ها یا موقعیت هایی است که نمی توانید از آنها فرار کنید. واژه آگروفوبیا به ترس از فضاهای باز اشاره دارد. افراد مبتلا به آگروفوبیا از جمعیت زیاد بیرون می ترسند. آنها اغلب از موقعیت های اجتماعی اجتناب می کنند و در خانه می مانند.

بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا از حمله پانیک در مکانی که نمی توانند فرار کنند می ترسند. افرادی که مشکلات سلامتی مزمن دارند ممکن است از نیاز به اورژانس پزشکی در یک منطقه عمومی یا جایی که هیچ کمکی در دسترس نیست بترسند.

فوبیای اجتماعی

فوبیای اجتماعی به عنوان اختلال اضطراب اجتماعی نیز نامیده می شود. این نوع فوبیا یک نگرانی شدید در مورد موقعیت های اجتماعی است و می تواند منجر به خود انزوا شود. اضطراب اجتماعی می تواند آنقدر شدید باشد که ساده ترین تعاملات، مانند سفارش در رستوران یا پاسخ دادن به تلفن، باعث وحشت شود. افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی اغلب به اجتناب از مواجهه با موقعیت های عمومی عادت می کنند.

انواع دیگر فوبیا

بسیاری از افراد از موقعیت ها یا اشیاء خاص متنفرند، اما در مورد فوبیای واقعی، ترس باید در زندگی روزمره اختلال ایجاد کند. در اینجا برخی از رایج ترین فوبیاها آورده شده است:

ترس از سخنرانی در جمع: این نوع فوبیا به عنوان اضطراب عملکرد یا ترس از سخنرانی در مقابل مخاطب شناخته می شود. افراد مبتلا به این نوع فوبیا علائم جسمی شدیدی دارند. حتی زمانی که فکر می کنند در مقابل گروهی از مردم هستند. درمان می تواند شامل صحبت درمانی یا دارو باشد.

ترس از ارتفاع: این نوع فوبیا ترس از ارتفاع است. افراد مبتلا به این نوع فوبیا از کوه، پل یا طبقات بلند ساختمان ها اجتناب می کنند. علائم این فوبیا شامل سبکی سر، سرگیجه، تعریق و احساس غش یا از دست دادن هوشیاری است.

ترس از فضاهای بسته: این نوع فوبیا ترس از فضاهای بسته یا تنگ است. اگر بیمار از رانندگی با ماشین یا آسانسور اجتناب کند، می تواند بسیار ناتوان کننده باشد.

ترس از شب و تاریکی: ترس از شب تقریباً همیشه به عنوان یک ترس رایج در دوران کودکی شروع می شود. وقتی این ترس از سنین نوجوانی فراتر می رود، به عنوان یک فوبیا در نظر گرفته می شود.

ترس های اجتماعی: افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد اضطراب هستند ممکن است در معرض خطر ابتلا به فوبیا باشند. به نظر می رسد سن، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و جنسیت فقط برای انواع خاصی از فوبیاها عوامل خطر هستند. به عنوان مثال، زنان بیشتر به فوبیای حیوانات مبتلا می شوند. کودکان یا افرادی که از وضعیت اقتصادی-اجتماعی پایینی برخوردار هستند، بیشتر از فوبیای اجتماعی رنج می برند.

علائم فوبیا

شایع ترین و ناتوان کننده ترین علائم فوبیا عبارتند از:

• تپش قلب و افزایش ضربان قلب
• تنگی نفس
• گفتار نامفهوم یا ناتوانی در صحبت کردن
• دهان خشک
• اختلالات گوارشی
• حالت تهوع
• فشار خون بالا
• لرزیدن
• درد یا سفتی قفسه سینه
• خفگی
• سرگیجه یا سیاهی چشم
• عرق کردن زیاد
• احساس تهدید قریب الوقوع

تکنیک های درمانی

درمان فوبیا می تواند شامل تکنیک های درمانی، داروها یا ترکیبی از هر دو باشد. درمان شناختی رفتاری. درمان شناختی رفتاری رایج ترین درمان برای همه انواع فوبیا است. این نوع درمان شامل قرار گرفتن در معرض منبع ترس در یک محیط کنترل شده است. این درمان می تواند حساسیت فرد را نسبت به منبع ترس کاهش دهد و اضطراب را کاهش دهد.

این درمان بر شناسایی و تغییر افکار منفی، باورهای ناکارآمد و واکنش های منفی به موقعیت ترسناک متمرکز است.

دارو درمانی

داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب می توانند به کاهش واکنش های احساسی و فیزیکی نسبت به ترس کمک کنند. اغلب ترکیبی از دارو و روان درمانی مؤثرترین است. اگر فوبیا دارید، بسیار مهم است که به دنبال درمان باشید. غلبه بر فوبیا می تواند دشوار باشد، اما ممکن است. با درمان مناسب، می توانید یاد بگیرید که ترس خود را مدیریت کنید و زندگی سازنده و موفقی داشته باشید

ترس از یک عامل خاص فوبیا نامیده می شود

جمال شمس، استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت وگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری فارس، درباره فوبیا اظهار داشت: وقتی فردی در موقعیتی قرار می گیرد و از عامل خاصی می ترسد به آن فوبیا یا ترس می گوییم. مثلاً شخصی با سگی روبرو می شود و می ترسد و ما به آن می گوییم ترس.

ترس از یک عامل ناشناخته اضطراب نامیده می شود

وی ادامه داد: گاهی از یک چیز نامشخص است که به آن اضطراب می گوییم. وقتی عامل تهدید کننده مشخص باشد به آن ترس و اگر عامل تهدید کننده مشخص نباشد به آن اضطراب می گویند.

استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: پانیک یک حمله اضطرابی شدید است که به آن پانیک می گویند و در عین حال انسان احساس می کند که قلبش می خواهد بایستد و دچار تپش قلب و علائم مختلف جسمی می شود.

شمس خاطرنشان کرد: فوبیا ترس از یک عامل تهدید کننده خاص است که انواع مختلفی دارد و ترس از عوامل محیطی مانند حیوانات، رعد و برق یا ترس از موقعیت های خاص مانند ترس از ارتفاع یا ترس از قرار گرفتن در جمع غریبه ها. به آن ترس اجتماعی می گویند.

وی افزود: معمولا این افراد کسانی هستند که از خواندن مقاله، سخنرانی و کنفرانس خودداری می کنند و احساس می کنند مردم در حال بررسی و نظارت هستند.

استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تصریح کرد: برخی افراد ترس از خون و جراحات دارند که بسته به اینکه کدام یک از آنها عوامل ژنتیکی نیز می تواند نقش داشته باشد. ترس از ارتفاع، ترس از محیط های اجتماعی در اواخر نوجوانی و اوایل جوانی. شروع می شود و ترس از رعد و برق و حیوانات می تواند در تمام زندگی باشد.

فوبیا قابل درمان هستند

شمس درباره قابل درمان بودن فوبیا گفت: فوبیا درمان دارد و بیشتر درمان غیردارویی و رفتاری است و توسط روانشناسان بالینی انجام می شود. گاهی ممکن است فرد عوارض این مشکلات را بیابد. برای مثال ممکن است فردی به دلیل اضطراب اجتماعی افسرده شود و در موقعیت های مختلف دچار مشکل شود. وی تصریح کرد: معمولاً بهتر است روانپزشک معاینه اولیه را انجام دهد و در صورت مشاهده فرد فوبیای محض او را به روانشناس بالینی معرفی کند.