آزمایش TSH برای چیست ؟ تفسیر و نتیجه آزمایش TSH

آزمایش TSH یکی دیگر از آزمایش های بررسی هورمون محرک تیروئید (TSH) است. آزمایش TSH برای بررسی غده تیروئید و هورمون T4 و T3 می‌باشد و این غده از سوی مغز و غده هیپوفیز کنترل می‌شود و بر عملکرد غده تیروئید تاثیرگذار است.

آزمایش TSH خون چیست ؟

آزمایش TSH یا Thyrotropin آزمایشی است که عملکرد غده تیروئید در بدن را بررسی می‌کند. TSH مخفف “هورمون تحریک‌کننده تیروئید” است. آزمایش TSH میزان این هورمون را در خون اندازه‌گیری می‌کند.

TSH در آزمایش خون مشخص می‌کند که غده تیروئید بیش‌ازحد فعال (پرکاری تیروئید) یا کم‌کار (کم‌کاری تیروئید) است. ازآنجاکه هورمون‌های تیروئیدی در متابولیسم، وزن بدن، دمای بدن، حالات خلقی، کنترل عضلات، هضم، رشد،‌ عملکرد و رشد مغز، عملکرد قلب و باروری تأثیر دارند، لذا سالم بودن این غده نقش مهمی در سلامت کلی دارد. اختلالات تیروئید مشکلات سلامتی زیادی را ایجاد می‌کنند که شایع‌ترین آن‌ها بیماری‌های خود ایمنی و کمبود ید است.

چه زمانی باید آزمایش TSH بدهیم ؟

اگر مقدار هورمون تیروئید در خون بیش‌ازحد(پرکاری تیروئید) و یا بسیار کم (کم‌کاری تیروئید) باشد، ممکن است نیاز به آزمایش TSH داشته باشید. علائم پرکاری تیروئید، که به‌عنوان تیروئید بیش‌فعال نیز شناخته می‌شود، شامل موارد زیر است:

• اضطراب
• کاهش وزن
• پف کردن
• برجستگی چشم‌ها
• مشکل خوابیدن
• لرزش در دستان
• افزایش ضربان قلب

علائم کم‌کاری تیروئید، که به‌عنوان تیروئید کم‌کار نیز شناخته می‌شود ، شامل موارد زیر است:

• افزایش وزن
• دوره‌های قاعدگی نامنظم
• یبوست
• خستگی
• ریزش مو
• تحمل کم برای دمای سرما

آزمایش هورمون محرک تیروئید (TSH) مقدار TSH در خون را اندازه‌گیری می‌کند. این هورمون توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود که در قاعده مغز واقع‌شده است و مسئولیت تنظیم مقدار هورمون‌های ترشح‌شده توسط تیروئید را بر عهده دارد. برای انجام آزمایش‌های تیروئید در محل درخواست بدهید.

تیروئید یک غده کوچک و پروانه‌ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. تیروئید غده مهمی است که سه هورمون اولیه را تولید می‌کند:

• تری یدوتیرونین (T3)
• تیروکسین (T4)
• کلسی­تونین

تیروئید تعداد زیادی از فعالیت‌های مختلف بدن (ازجمله متابولیسم و رشد) را از طریق ترشح این سه هورمون کنترل می‌کند.

اگر غده هیپوفیز مقدار TSH بیشتری تولید کند، غده تیروئید هورمون‌های بیشتری را ترشح خواهد کرد. بدین ترتیب این دو غده با یکدیگر کار می‌کنند تا مقدار مناسب هورمون‌های تیروئید تولید گردد. بااین‌وجود، اگر این سیستم مختل گردد ممکن است تیروئید شما هورمون‌های بسیار کمتر یا بیشتری تولید کند.

آزمایش TSH معمولاً برای تعیین عامل اصلی مقدار غیرطبیعی هورمون تیروئید انجام می‌شود. همچنین این آزمایش به‌منظور غربالگری غده تیروئید کم‌کار یا پرکار نیز به کار می‌رود. پزشک متخصص غدد و متابولیسم شما با اندازه‌گیری مقدار TSH در خون می‌تواند عملکرد غده تیروئید را ارزیابی نماید.

تفسیر آزمایش TSH

تفسیر آزمایش خون TSH برای کمک به تشخیص اختلالات غده تیروئید، بررسی روند درمان بیماران مبتلابه کم‌کاری یا پرکاری تیروئید اولیه و ثانویه و غربالگری نوزادان ازنظر کم‌کاری تیروئید مادرزادی انجام می‌شود.

تفسیر آزمایش هورمونی TSH در کنار سایر آزمایش‌های مربوط به تیروئید مانند آزمایش T3 و آزمایش T4 انجام خواهد شد. در این رابطه حتماً باید با پزشک مشورت داشته باشید. سطح نرمال TSH در بزرگ‌سالان بین ۰.۴ mlU/L تا ۴ mlU/L (واحد بین‌المللی میلی به ازای هر لیتر) است. این میزان در افرادی که تحت درمان اختلالات تیروئید قرار دارند، بین ۰.۵ mlU/L تا ۳.۳ mlU/L است.

اگر سطح TSH خون بالاتر از حد نرمال باشد، فرد دچار کم‌کاری تیروئید ثانویه و یا پرکاری غده تیروئید است و اگر میزان آزمایش TSH کمتر از حد نرمال باشد، فرد دچار پرکاری تیروئید ثانویه و یا کم‌کاری غده تیروئید است. سطوح TSH ازنظر جنسیت و سن متفاوت خواهند بود.

تفسیر نتایج آزمایش TSH می‌تواند بر اساس جدول زیر باشد:

TSH	Free T4	T3 یا Free T3	نتیجه
بالا	بالا	نرمال	کم‌کاری تیروئید خفیف
بالا	کم	کم	کم‌کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی) (بیماری هاشیموتو)
کم	نرمال	نرمال	پرکاری تیروئید خفیف
کم	بالا	بالا	پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی) بیماری گریوز
کم	کم	کم	نارسایی غده هیپوفیز و کم‌کاری تیروئید ثانویه
نرمال یا بالا	بالا	بالا	پرکاری تیروئید ثانویه مربوط به غده هیپوفیز
بالا	نرمال	نرمال	پرکاری تیروئید تحت نظر

هورمون‌های تیروئیدی با هورمون‌های غده هیپوفیز به‌صورت یک لوپ معکوس باهم در ارتباط هستند. بدین‌صورت که هرگاه مقدار هورمون‌های تیروئیدی در خون کاهش یابد از غده هیپوفیز هورمون TSH بیشتری به جریان خون رها می‌شود.

یکی از شایع‌ترین علل کم‌کاری تیروئید و بالابود TSH در آزمایش خون وجود یک بیماری خود ایمن التهابی در غده تیروئید است. این بیماری که به بیماری هاشیموتو نیز معروف است به‌صورت مزمن و تدریجی بافت غده تیروئید را تخریب می‌کند و عملکرد بهینه آن را با مشکل مواجه می‌کند.

توجه داشته باشید که نتیجه آزمایش TSH ممکن است بر اساس آزمایشگاهی که به آن مراجعه می‌کنید، کمی متفاوت باشد. باید بدانید که سطح TSH در کودکان، نوزادان و زنان باردار می‌تواند خارج از حد طبیعی بزرگ‌سالان باشد. تفسیر نتیجه آزمایش TSH را از پزشک بخواهید.