معکوس‌ کردن پیری چشم با روش جدید دانشمندان آمریکایی

پیری چشم یکی از چالش‌های بزرگ دنیای پزشکی مدرن است. با افزایش سن، سلول‌های شبکیه و ساختارهای ظریف چشم دچار تحلیل و کاهش عملکرد می‌شوند که در نهایت به مشکلاتی مانند تاری دید، کاهش تمرکز، و بیماری‌هایی همچون دژنراسیون ماکولا منجر می‌گردد. اما پژوهش‌های اخیر دانشمندان آمریکایی نشان می‌دهد شاید بتوان این روند را برگرداند. در مطالعه‌ای نوآورانه، گروهی از محققان موفق شده‌اند با استفاده از یک ترکیب چربی خاص، بینایی از دست‌رفته را در موش‌های پیر بازگردانند؛ اتفاقی که می‌تواند در آینده، چشم‌انداز تازه‌ای برای درمان بیماری‌های چشمی انسان ایجاد کند.

کشف جدید برای بازگرداندن بینایی در چشم‌ های پیر

دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا ارواین (University of California, Irvine) به یافته‌ای قابل‌توجه دست یافته‌اند. آنها با تزریق نوعی اسید چرب خاص به چشم موش‌های مسن، توانستند بخشی از کاهش بینایی ناشی از پیری را معکوس کنند. نتایج این پژوهش در مجله‌ی معتبر Science Translational Medicine منتشر شده است و به‌سرعت توجه جامعه‌ی علمی را جلب کرده است.

پژوهشگران توضیح داده‌اند که تغییرات بینایی یکی از رایج‌ترین علائم افزایش سن است. در طول زندگی، سلول‌های گیرنده نور در شبکیه چشم به تدریج آسیب می‌بینند و بازسازی آن‌ها بسیار دشوار است. اما نتایج این مطالعه نشان داد که تزریق یک نوع خاص از اسید چرب می‌تواند این آسیب را تا حدی جبران کند و عملکرد بینایی را در مدل‌های حیوانی بهبود دهد.

روش جدید برای مقابله با پیری چشم

درک علمی این روش، ریشه در بررسی یک ژن کلیدی به نام ELOVL2 دارد. این ژن مسئول تولید گروهی از اسیدهای چرب غیراشباع با زنجیره بسیار بلند است که نقش حیاتی در سلامت شبکیه ایفا می‌کنند.

در طول فرآیند پیری، فعالیت ژن ELOVL2 کاهش می‌یابد و در نتیجه، مقدار ترکیبات حیاتی مانند DHA و VLC-PUFA در شبکیه کم می‌شود. کاهش این مواد باعث می‌شود سلول‌های شبکیه نتوانند به‌خوبی سیگنال‌های نوری را پردازش کنند، در نتیجه بینایی کاهش می‌یابد و احتمال بروز بیماری‌هایی مثل دژنراسیون ماکولا (AMD) بالا می‌رود.

در مطالعه‌ی جدید، به جای تحریک مصنوعی ژن ELOVL2، دانشمندان تصمیم گرفتند مستقیماً همان اسید چرب‌های حیاتی را به چشم تزریق کنند. این اقدام موجب شد سطح طبیعی این مولکول‌ها در چشم بازسازی شود و توانایی بینایی حیوانات به شکل محسوسی بهبود یابد.

تفاوت اسید چرب VLC-PUFA با DHA

نتایج نشان دادند که همه‌ی چربی‌ها اثر یکسانی بر بینایی ندارند. بسیاری از مطالعات پیشین، تنها بر نقش DHA تمرکز کرده بودند، اما در این پژوهش مشخص شد که تزریق DHA به تنهایی نمی‌تواند روند پیری شبکیه را معکوس کند.

محققان توضیح دادند که ترکیب VLC-PUFA عملکرد پیچیده‌تری دارد. این نوع اسید چرب نه‌تنها در ساختار غشای سلول‌های شبکیه نقش دارد، بلکه در حفظ انعطاف‌پذیری نورون‌های بینایی و ترمیم آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو نیز مؤثر است. به گفته‌ی تیم تحقیقاتی، این یافته مسیر تازه‌ای را برای درمان‌های هدفمند بیماری‌های چشمی باز می‌کند.

ارتباط ژنتیک با بیماری‌ های چشمی

در کنار نتایج حاصل از آزمایش‌ها، پژوهشگران موفق شدند واریانت‌های ژنتیکی خاصی را در ژن ELOVL2 شناسایی کنند که با سرعت پیشرفت بیماری دژنراسیون ماکولا مرتبط است.

این کشف اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا می‌تواند به پزشکان کمک کند تا افراد در معرض خطر را زودتر شناسایی کنند و درمان‌های پیشگیرانه برای آن‌ها طراحی شود. از سوی دیگر، این نتایج درک بهتری از نقش چربی‌ها و ژنتیک در فرآیند پیری ارائه می‌دهد و زمینه را برای تولید داروهای جدید فراهم می‌کند.

آینده‌ درمان پیری چشم

در حالی که این آزمایش‌ها هنوز در مرحله‌ی حیوانی هستند، نتایج به اندازه‌ای امیدوارکننده‌اند که توجه بسیاری از پژوهشگران در زمینه‌ی چشم‌پزشکی و علوم اعصاب را به خود جلب کرده‌اند.

گام بعدی، بررسی ایمنی و کارایی این روش در نمونه‌های انسانی است. اگر این نتایج در انسان نیز تکرار شود، می‌توان انتظار داشت درمان‌های جدیدی برای بازگرداندن بینایی در سالمندان توسعه یابد؛ درمان‌هایی که نه‌تنها روند پیری را متوقف می‌کنند، بلکه شاید بتوانند آن را به عقب بازگردانند.

نتیجه‌ گیری

تحقیق دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا ارواین یک گام مهم در مسیر فهم زیست‌شناسی پیری و درمان بیماری‌های چشمی است. بازگرداندن عملکرد بینایی با استفاده از یک ترکیب چربی طبیعی، ایده‌ای جسورانه و علمی است که می‌تواند تحولی بزرگ در پزشکی ترمیمی ایجاد کند. هرچند هنوز راه درازی تا کاربرد انسانی این روش باقی مانده، اما امید به آینده‌ای که در آن پیری چشم قابل درمان باشد، بیش از هر زمان دیگری واقع‌بینانه به نظر می‌رسد.