بررسی انواع سکته های مغزی
- شناسه خبر: 27239
- تاریخ و زمان ارسال: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ ساعت ۰۴:۳۲
- نویسنده: دکتر نیوز

سکته مغزی یکی از بیماریهایی است که ممکن است برای هر فردی رخ دهد و دلایل مختلفی برای رخ دادن آن وجود دارد. ما در این مقاله به طور کلی سکته مغزی را بررسی کردهایم و دلایل رخ دادن و روشهای درمانی را شرح دادهایم.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی وضعیتی پزشکی است که در زمان قطع یا کاهش یافتن خونرسانی به بخشی از مغز رخ میدهد و میتواند منجر به مرگ سلولهای مغز شود. رخ دادن این وقفه در جریان خون، میتواند ناشی از بسته شدن رگهای خونی با موادی مانند چربی یا یک ماده خارجی، یا پارگی رگهای خونی و خونریزی داخلی باشد که منجر به نرسیدن خون به مغز میشود. سکتههای مغزی دو نوع دارند و سکته مغزی ایسکمیک شایعتر بوده و درصد بالایی از سکتههای مغزی را تشکیل میدهد.
سکته مغزی با توجه به قسمتی از مغز که خونرسانی به آن قطع شده است، علائم مختلفی ایجاد میکند. برخی از علائم رایج سکته مغزی شامل ضعف یا بیحس شدن ناگهانی یک طرف بدن، ایجاد مشکل در صحبت کردن یا درک کردن گفتار دیگران، رخ دادن ناگهانی و شدید سردرد، سرگیجه، از دست دادن تعادل و ایجاد مشکلات بینایی میشود.
انواع سکته مغزی
دو نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد: سکته مغزی ایسکمیک و سکته مغزی هموراژیک.
سکته مغزی ایسکمیک
این نوع از سکته شایعترین نوع سکته مغزی است که بیشتر از ۸۰ درصد موارد سکته را تشکیل میدهد. سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ میدهد یک لخته خون یا تجمع پلاک، رگ خونی متصل به مغز را مسدود یا بسیار تنگ میسازد. کم شدن جریان خون به مغز منجر به نرسیدن اکسیژن و مواد مغذی به آن شده و در نهایت باعث مرگ سلولهای مغزی میشود.
سکتههای مغزی ایسکمیک خود به دو گروه تقسیم میشوند:
-
سکته ترومبوتیک: این نوع سکته مغزی به دلیل یک لخته خون یا ترومبوز رخ میدهد که در یکی از شریانهایی که خون را به مغز میرسانند، تشکیل شده است. لخته خون معمولا در محل آترواسکلروز ایجاد میشود که رسوبات چربی در شریانها را مسدود کردهاند. با گذشت زمان، این پلاک جریان خون را محدود کرده یا به طور کامل شریان را مسدود میکند و در نتیجه یک سکته ترومبوتیک ایجاد میشود.
-
سکته آمبولیک: سکته آمبولیک به دلیل یک لخته خون یا باقیماندههای دیگر که در جای دیگری از بدن مانند قلب تشکیل شدهاند و در شریانهای باریک مغز گیر میکنند، رخ میدهد. این لخته که آمبولی نامیده میشود، جریان خون را در آن ناحیه خاص از مغز مسدود کرده و منجر به سکته آمبولیک میشود. منابع رایج آمبولی شامل لختههای خونی است که به دلیل شرایطی مانند فیبریلاسیون دهلیزی، اختلالات دریچه قلب یا پس از حمله قلبی در قلب ایجاد شدهاند.
سکته مغزی هموراژیک
سکته هموراژیک نوع دیگری از سکته مغزی است که به دلیل پاره شدن یک رگ خونی در مغز رخ میدهد و منجر به خونریزی در داخل یا اطراف بافت مغز میشود. این نوع از سکته کمتر از ۲۰ درصد از کل موارد سکته مغزی را تشکیل میدهد. این نوع از سکتهها نیز به دو دسته تقسیم میشوند:
-
خونریزی داخل مغزی: این نوع سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق میافتد که یک رگ خونی در مغز پاره شده و باعث خونریزی در داخل مغز میشود. این پارگی اغلب به دلیل فشار خون بسیار بالا به مدت طولانی یا ضعیف شدن دیواره عروق خونی رخ میدهد. این خونریزی منجر به تشکیل هماتوم یا خونریزی موضعی میشود که به بافت مغز اطراف فشار وارد کرده و باعث رسیدن آسیب به مغز میشود.
-
خونریزی زیر عنکبوتیه: خونریزی زیر عنکبوتیه در فضای زیر عنکبوتیه که فضای بین مغز و بافتهای نازکی دور آن است، رخ میدهد. این خون ریزی اغلب ناگهانی بوده و میتواند منجر به سردردهای شدید، از دست دادن هوشیاری و سایر علائم عصبی شود.
علائم سکته مغزی چیست؟
علائم سکته مغزی با توجه به منطقه درگیرشده متفاوت هستند؛ از علائم سکته مغزی خفیف تا علائم بسیار شدید. برخی از علائم رایج سکته مغزی در زیر عنوان شدهاند:
-
بیحسی ناگهانی در صورت، دست و پای یک طرف بدن
-
گیجی ناگهانی و داشتن مشکل در صحبت کردن و فهم دیگران
-
مشکل دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
-
مشکل ناگهانی در راه رفتن
-
بروز سرگیجه و از دست دادن تعادل
-
سردرد شدید ناگهانی بدون علت
برای کمک به تشخیص علائم سکته، نکات زیر را به یاد داشته باشید:
-
از فرد بخواهید لبخند بزند. آویزان شدن یک طرف صورت نشاندهنده سکته مغزی است.
-
از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. به پایین کشیده شدن غیر ارادی یک دست یا نداشتن حس در آن دست، یکی از علائم سکته مغزی است.
-
از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. گفتار نامفهوم یکی از نشانههای سکته است.
-
در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید سریعا بیمار را به پزشک منتقل کنید. حتی لحظهای درنگ میتواند باعث از دست دادن جان بیمار یا آسیبی دائمی شود.
عوارض سکته مغزی
عوارض جانبی سکته مغزی به شدت آن و محل ایجاد آن بستگی دارند. در ادامه برخی از عوارض جانبی رایج را شرح دادهایم:
-
عوارض فیزیکی: فلج در یک طرف بدن، مشکل در راه رفتن، اسپاسم عضلانی، از دست دادن تعادل
-
اثرات شناختی: مشکلات حافظه، مشکل در توجه و تمرکز، مشکلات زبانی و ارتباطی، مشکل در تصمیمگیری
-
اثرات عاطفی: افسردگی، اضطراب، بیثباتی عاطفی
-
اثرات حسی: بیحسی یا سوزن سوزن شدن در یک طرف بدن، از دست دادن حس مانند احساس دما
-
اثرات بصری: از دست دادن بینایی،تاری دید یا دوبینی، مشکل در درک عمق یا فاصله
-
اثرات گفتار و زبان: مشکل در صحبت کردن یا یافتن کلمات مناسب، گفتار نامفهوم
-
خستگی: احساس خستگی بیدلیل و زیاد
درمان سکته مغزی
درمان سکته مغزی به نوع سکته مغزی و سرعت تشخیص آن بستگی دارد و راههای مختلفی برای درمان استفاده میشوند.
درمان سکته مغزی ایسکمیک
-
ترومبولیز داخل وریدی: یک داروی حلکننده لخته به نام فعالکننده پلاسمینوژن بافتی را میتوان ظرف چند ساعت پس از شروع سکته برای بازگرداندن جریان خون در ناحیه آسیبدیده تجویز کرد.
-
ترومبکتومی مکانیکی: این روش شامل برداشتن فیزیکی لخته خونی است که باعث سکته میشود. این روش درمان در عرض چند ساعت پس از شروع سکته انجام شده و برای موارد خاصی مناسب است.
-
داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد: این داروها را میتوان برای جلوگیری از تشکیل لختههای خون بیشتر و کاهش خطر سکتههای بعدی تجویز کرد.
درمان سکته مغزی هموراژیک
-
جراحی: در برخی موارد، جراحی ممکن است برای ترمیم یا حذف منبع خونریزی، مانند آنوریسم ضروری باشد.
-
داروها: ممکن است داروهایی برای کنترل فشار خون و جلوگیری از خونریزی بیشتر تجویز شوند.
صرف نظر از نوع سکته مغزی، مراقبت و توانبخشی پس از سکته مغزی برای بهبودی ضروری است. این روشهای درمانی شامل موارد زیر هستند:
-
فیزیوتراپی برای بازیابی قدرت، بهبود تحرک و بازیابی هماهنگی.
-
کاردرمانی برای کمک به فعالیتهای روزانه و بازیابی استقلال.
-
گفتار درمانی و زبان درمانی برای رفع مشکلات ارتباطی و بلع.
-
توانبخشی شناختی برای رسیدگی به حافظه، توجه و مهارتهای حل مسئله.