میکروپلاستیک‌ ها در غذای ما: تهدید پنهان از مزرعه تا بشقاب

میکروپلاستیک‌ها به‌صورت پنهان از راه‌های مختلف وارد خاک‌های کشاورزی می‌شوند و از طریق جذب توسط گیاهان به زنجیره غذایی راه پیدا کرده و در نهایت، به بدن انسان می‌رسند. این آلودگی نه‌تنها تهدیدی زیست‌محیطی بلکه برای سلامت انسان نیز خطرات جدی به همراه دارد.

سال‌هاست که شاهد زباله‌های پلاستیکی در سواحل، رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها هستیم، اما حالا دانشمندان از تهدیدی کمتر شناخته‌شده پرده برداشته‌اند: پلاستیک‌هایی که به‌طور نامحسوس وارد خاک‌های کشاورزی می‌شوند، به گیاهان جذب شده و در نهایت به بشقاب غذای ما می‌رسند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این آلودگی‌ها به‌شدت روی سلامت انسان تأثیر گذاشته و می‌تواند پیامدهای نگران‌کننده‌ای به دنبال داشته باشد.

میکروپلاستیک‌ ها در خاک‌ های کشاورزی و تاثیر آن‌ ها بر سلامت انسان

پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که مواد افزودنی شیمیایی و آلاینده‌ها همراه با ذرات ریز پلاستیکی وارد خاک‌های کشاورزی می‌شوند. این آلاینده‌ها نه‌فقط از نظر زیست‌محیطی بلکه از نظر سلامت انسان نیز تهدیدات جدی دارند. در مطالعه‌ای که توسط جوزف بوکتور، زیست‌شناس محیط‌زیست از دانشگاه مرداک استرالیا به همراه گروهی از پژوهشگران انجام شد، بیش از ۲۰۰ مقاله علمی بررسی شد تا مسیر ورود پلاستیک‌ها به زمین‌های کشاورزی و محصولات غذایی شناسایی شود. این پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پلاستیک‌ها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم وارد زنجیره غذایی انسان شده‌اند.

میکروپلاستیک‌ها می‌توانند از طریق روش‌های مختلفی وارد گیاهان شوند. برخی از این ذرات توسط سلول‌های ریشه جذب می‌شوند، برخی دیگر از طریق روزنه‌های برگ وارد گیاه می‌شوند و گروهی نیز با آب جذب‌شده از خاک به بافت‌های گیاهی انتقال می‌یابند. در این بخش، نحوه جذب میکروپلاستیک‌ها به‌طور کامل توضیح داده می‌شود.

مالچ‌ پلاستیکی: عامل اصلی آلودگی خاک‌ ها به میکروپلاستیک

یکی از دلایل اصلی آلودگی خاک‌های کشاورزی به میکروپلاستیک‌ها استفاده از مالچ‌پلاستیکی است. در این روش، ورقه‌های پلاستیکی برای جلوگیری از رشد علف‌های هرز و حفظ رطوبت خاک در مزارع کشاورزی قرار می‌گیرد. اگرچه این روش باعث افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود، اما تحقیقات نشان داده‌اند که همین مالچ‌پلاستیکی یکی از بزرگ‌ترین منابع آلودگی میکروپلاستیکی در خاک‌ها است.

در کنار مالچ‌پلاستیکی، دیگر منابع آلاینده همچون لجن فاضلاب، زیست‌لجن‌ها و کودهای آلی نیز به‌طور مستقیم به انتشار ذرات میکروپلاستیک در خاک‌ها کمک می‌کنند. این ذرات از طریق فرآیندهای طبیعی وارد گیاهان می‌شوند و در نهایت به زنجیره غذایی انسان می‌پیوندند.

آثار منفی میکروپلاستیک‌ ها بر سلامت انسان

مطالعات جدید نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها نه‌تنها مشکلات زیست‌محیطی ایجاد می‌کنند بلکه به‌طور جدی بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارند. پژوهش‌ها ارتباط میکروپلاستیک‌ها را با مشکلاتی چون آسیب به سیستم باروری، بیماری‌های قلبی و عروقی، اختلالات هورمونی، آسیب به نورون‌های مغزی و مشکلات ژنتیکی نشان داده‌اند. برخی از تحقیقات حتی نشان داده‌اند که مواد سازنده پلاستیک می‌توانند از طریق جفت به جنین منتقل شوند، که این مسأله نگرانی‌های مضاعفی را به‌وجود آورده است.

مواد افزودنی خاصی که در تولید پلاستیک‌ها به‌کار می‌روند نیز خطرات جدی برای سلامت انسان ایجاد می‌کنند. یکی از این مواد، فتالات‌ها هستند که با اختلالات هورمونی و مشکلات تولید مثل در ارتباط‌اند. علاوه بر آن، ترکیبات بازدارنده شعله همچون اترهای دی‌فنیل پلی‌بروم‌دار (PBDEها) خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند و در مطالعات حیوانی موجب آسیب به کبد، تیروئید و سیستم‌های تولید مثل و ایمنی می‌شوند.

راهکارهایی برای کاهش آلودگی پلاستیکی در محصولات غذایی

در حالی که بحران پلاستیک به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جهانی تبدیل شده است، ضرورت دارد که سیاست‌گذاران و مسئولان به‌طور جدی به این موضوع پرداخته و راه‌کارهایی برای کاهش ورود پلاستیک‌ها به چرخه کشاورزی پیدا کنند. یکی از این راه‌ها می‌تواند جایگزینی روش‌های کشاورزی پایدار و استفاده از مواد بیولوژیک و غیر پلاستیکی به‌جای مالچ‌پلاستیکی باشد.

نتیجه‌ گیری

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که میکروپلاستیک‌ها به‌طور پنهانی وارد محصولات غذایی شده و سلامت انسان را تهدید می‌کنند. این ذرات کوچک به‌طور مداوم وارد خاک‌های کشاورزی شده و از آنجا وارد گیاهان و در نهایت به زنجیره غذایی انسان می‌رسند. بنابراین، نیاز به اقدامات فوری برای مقابله با این بحران وجود دارد، تا از آسیب‌های جدی به سلامت انسان و محیط‌زیست جلوگیری شود.

مقاله‌ای که در نشریه Environmental Sciences Europe منتشر شده است، به‌عنوان یک زنگ خطر برای سیاست‌گذاران و مسئولان به شمار می‌رود. این تهدیدها نباید نادیده گرفته شوند، زیرا آن‌ها به‌طور مداوم و با شدت بیشتری در حال گسترش هستند.