زندگی در کنار حیوانات؛ راهی طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی بدن

در دنیای امروز که بیماری‌های خودایمنی و آلرژی در حال افزایش‌اند، علم پزشکی به دنبال راه‌هایی طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی بدن است. یکی از یافته‌های جالب توجه، تأثیر زندگی با حیوانات بر سلامت ایمنی انسان‌هاست. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند تماس با حیوانات، چه در محیط مزرعه و چه در خانه، می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را تنظیم کرده و احتمال ابتلا به برخی بیماری‌ها را کاهش دهد.

این موضوع تنها به سگ یا گربه محدود نمی‌شود، بلکه ارتباط گسترده‌تر انسان با طبیعت و موجودات زنده پیرامونش نقش پررنگی در سلامت ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی یافته‌های علمی جدید در این زمینه خواهیم پرداخت.

بررسی جوامع سنتی؛ سرنخی برای فهم ارتباط بین حیوانات و ایمنی بدن

مطالعه جوامعی که زندگی طبیعی‌تر و نزدیک‌تری با حیوانات دارند، پنجره‌ای به‌سوی درک بهتر سیستم ایمنی انسان گشوده است. پژوهشگران با مقایسه این جوامع با گروه‌های شهری و صنعتی‌شده، تفاوت‌های چشم‌گیری در میزان بیماری‌های ایمنی مشاهده کرده‌اند.

یکی از نمونه‌های شاخص، بررسی کودکان در دو جامعه‌ سنتی در آمریکا بود:

• در یک تحقیق علمی منتشرشده در ژورنال Allergy، پژوهشگران کودکان «آمیش» در ایالت ایندیانا را با کودکان «هوتریت» در داکوتای جنوبی مقایسه کردند.
• هر دو گروه ریشه‌ اروپایی و رژیم غذایی نسبتاً مشابهی داشتند، اما تفاوت در سبک زندگی مشهود بود؛ کودکان آمیش در کنار دام‌ها و حیوانات مزرعه زندگی می‌کردند، در حالی که کودکان هوتریت در فضایی صنعتی و بدون تماس مستقیم با حیوانات رشد یافته بودند.
• نتیجه این مطالعه نشان داد نرخ آسم و آلرژی در کودکان هوتریت، بین ۴ تا ۶ برابر بیشتر از کودکان آمیش است.

محققان این تفاوت را به تماس مکرر کودکان آمیش با میکروب‌های طبیعی حیوانات نسبت داده‌اند که منجر به تنظیم بهتر واکنش‌های ایمنی در بدن آن‌ها شده است.

سلول‌ های تنظیم‌ گر ایمنی؛ نقش کلیدی تماس با حیوانات

در مطالعه فوق، یکی از یافته‌های مهم، عملکرد بهتر نوع خاصی از سلول‌های ایمنی در کودکان آمیش بود. این سلول‌ها که با نام سلول‌های T تنظیمی شناخته می‌شوند، وظیفه جلوگیری از واکنش‌های بیش‌ازحد سیستم ایمنی را بر عهده دارند. عملکرد مناسب این سلول‌ها به پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر اگزما، آسم و سایر واکنش‌های آلرژیک کمک می‌کند.

بر اساس داده‌های بی‌بی‌سی، حضور مداوم این کودکان در محیط‌های مزرعه‌ای موجب می‌شود بدن آن‌ها به طور طبیعی با طیف گسترده‌ای از میکروب‌های حیوانی آشنا شود و پاسخ ایمنی متعادل‌تری شکل بگیرد.

آیا فقط حیوانات مزرعه مؤثر هستند؟ نقش حیوانات خانگی در تنظیم ایمنی

شاید تصور کنید تنها تماس با حیوانات مزرعه باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود، اما شواهد علمی عکس این را نشان می‌دهد. حتی نگهداری از حیوانات خانگی مانند سگ نیز می‌تواند اثرات مشابهی بر بدن انسان داشته باشد.

پروفسور «جک گیلبرت» از دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید:

«زندگی با سگ در دوران کودکی می‌تواند احتمال ابتلا به آلرژی و آسم را بین ۱۳ تا ۱۴ درصد کاهش دهد. این کاهش در کودکانی که در مزرعه و در تماس با دام‌ها رشد می‌کنند، به بیش از ۵۰ درصد می‌رسد.»

این یافته‌ها نشان می‌دهد که تماس با حیوانات خانگی، اگرچه در سطح مزرعه نیست، اما همچنان تأثیر مثبتی بر سلامت ایمنی دارد و نباید نادیده گرفته شود.

حیوانات چگونه سیستم ایمنی ما را تغییر می‌ دهند؟ دو نظریه علمی

محققان برای توضیح این پدیده، دو نظریه اصلی را مطرح کرده‌اند که هر یک نگاهی متفاوت به رابطه بین حیوانات و انسان دارند.

۱. نظریه انتقال میکروبی:

برخی دانشمندان، از جمله دکتر «ناسیا صفدر» از دانشگاه ویسکانسین، بر این باورند که میکروب‌های مفید موجود در پوست و پوشش بدن حیوانات، به انسان منتقل شده و در میکروبیوم پوست یا روده او مستقر می‌شوند.
این نظریه حتی توجه تولیدکنندگان غذای حیوانات خانگی را نیز به خود جلب کرده و باعث توسعه محصولات پروبیوتیک برای سگ‌ها و گربه‌ها شده است.

۲. نظریه تحریک ایمنی:

در مقابل، نظریه‌ای که توسط پروفسور «گیلبرت» حمایت می‌شود، این ایده را رد می‌کند. او معتقد است میکروب‌های حیوانات در بدن انسان ساکن نمی‌شوند، اما مواجهه مداوم با آن‌ها سیستم ایمنی را به حالت آماده‌باش تنظیم‌شده‌ای نگه می‌دارد.
در واقع، این تماس منظم مانند یک تمرین طبیعی برای سیستم ایمنی عمل می‌کند و به آن می‌آموزد که چه واکنش‌هایی مناسب است و کجا باید از پاسخ‌های بیش‌ازحد خودداری کند.

تأیید نظریه تحریک ایمنی در جوامع سنتی اروپا

برای ارزیابی بیشتر نظریه تحریک ایمنی، محققان به مطالعه جوامعی در اروپا پرداختند که سبک زندگی سنتی و تماس مداوم با حیوانات را حفظ کرده‌اند. در یک مطالعه منتشرشده در نشریه Nature، بررسی میکروبیوم جمعیتی به نام «مسافران ایرلندی» که اغلب با حیوانات خانگی و مزرعه‌ای زندگی می‌کنند، انجام شد.

نتایج نشان داد میکروبیوم روده این افراد به شکل قابل توجهی به میکروبیوم انسان‌های پیشاصنعتی و شکارچی-گردآورنده شباهت دارد. این امر نه تنها بیانگر تعامل قوی بین انسان و میکروب‌های طبیعی است، بلکه توضیح می‌دهد چرا نرخ بیماری‌های خودایمنی نظیر لوپوس، ام‌اس و کرون در این جوامع پایین‌تر است.

سبک زندگی استریل؛ عامل نادیده‌ گرفته‌ شده در تضعیف سیستم ایمنی

زندگی مدرن، با تمرکز بر بهداشت شدید و حذف هرگونه عامل میکروبی، شاید ما را از بیماری‌های عفونی محافظت کند، اما در مقابل می‌تواند توان سیستم ایمنی را در تشخیص صحیح تهدیدات واقعی کاهش دهد. زیاده‌روی در مصرف ضدعفونی‌کننده‌ها، زندگی در آپارتمان‌های بسته و نبود تماس با طبیعت، بدن ما را از فرصت آموزش طبیعی برای مقابله با بیماری‌ها محروم کرده است.

بازگشت به ارتباط طبیعی با حیوانات، چه در قالب نگهداری از یک حیوان خانگی و چه با حضور در طبیعت، می‌تواند این کمبود را جبران کند.

نتیجه‌ گیری

در نهایت، آنچه علم به ما می‌گوید ساده ولی مهم است: ارتباط با دنیای طبیعی، از جمله حیوانات، برای سلامت ایمنی بدن انسان ضروری است. در دنیایی که زندگی شهری و صنعتی ما را از این ارتباط‌ها دور کرده، یافتن راه‌هایی برای بازگشت به تعاملات طبیعی مانند زندگی با حیوانات خانگی، گذراندن وقت در طبیعت و اجتناب از وسواس‌های بهداشتی بیش‌ازحد، می‌تواند گامی مؤثر در جهت تقویت سلامت عمومی باشد.