تاثیر رژیم های غذایی کم کالری بر خلق و خو

رژیم گرفتن در ذهن بسیاری از افراد با تصویر لاغر شدن و رسیدن به ظاهر دلخواه گره خورده است. اما آیا همین رژیم هایی که وعده کاهش وزن می دهند، می توانند حال روانی ما را نیز خراب کنند؟ پژوهش های جدید نشان می دهد که محدود کردن کالری، اگرچه ممکن است به ظاهر بدن کمک کند، اما به طور بالقوه می تواند برای ذهن و احساسات، هزینه هایی سنگین داشته باشد.

مطالعه ای بزرگ و جامع از ایالات متحده آمریکا، پیوند میان رژیم های غذایی کم کالری و افزایش علائم افسردگی را بررسی کرده است. نتایج نشان می دهد که کاهش شدید کالری، به‌ویژه در مردان و افراد دارای اضافه وزن، ممکن است با مشکلات روانی بیشتری همراه باشد. در ادامه، جزئیات این تحقیق مهم و پیامدهای احتمالی آن برای سبک زندگی را بررسی خواهیم کرد.

چرا رژیم های کم کالری می توانند خلق و خو را تحت تأثیر قرار دهند؟

بدن انسان برای عملکرد طبیعی، به منابعی پایدار از انرژی و مواد مغذی نیاز دارد. وقتی به شدت کالری مصرفی خود را کاهش می دهیم، ممکن است بدنمان از تأمین مواد حیاتی برای مغز و سیستم عصبی بازبماند. این کمبود انرژی، نه تنها بر عملکرد فیزیکی، بلکه بر احساسات، تفکر و وضعیت روحی نیز تأثیر می گذارد.

رژیم های سخت گیرانه، به‌خصوص اگر بدون نظارت و تعادل انجام شوند، می توانند باعث بروز احساس خستگی، اضطراب، تحریک پذیری و حتی افسردگی شوند. این اثرات ممکن است در برخی افراد شدیدتر از دیگران بروز کند، مخصوصاً در مردان و کسانی که دارای اضافه وزن هستند یا به دلایل پزشکی در حال کاهش وزن می باشند.

یافته های اصلی این پژوهش علمی چه می گویند؟

در این مطالعه گسترده، سلامت روان و الگوی تغذیه بیش از ۲۸ هزار نفر از بزرگسالان آمریکایی بین سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۸ مورد بررسی قرار گرفت. پژوهشگران به دنبال ارتباط بین رژیم های خاص و علائم افسردگی در شرکت کنندگان بودند.

نتایج کلیدی به شرح زیر است:

• افرادی که رژیم غذایی کم کالری داشتند، نسبت به افراد بدون رژیم، نمرات بالاتری در آزمون های افسردگی به دست آوردند.
• مردان و افراد دارای اضافه وزن، نسبت به دیگران آسیب پذیری بیشتری در برابر این تأثیرات نشان دادند.
• تنها حدود ۸ درصد از شرکت کنندگان رژیم کم کالری داشتند، ولی همین گروه، بیشترین علائم روانی منفی را تجربه کردند.
• رژیم های محدودکننده کربوهیدرات یا چربی نیز با اختلالات خلقی مرتبط بودند، هرچند میزان آن به شدت رژیم کم کالری نبود.

این داده ها نشان می دهد که نوع رژیم غذایی، نه تنها بر وزن بدن بلکه بر سلامت روان نیز تأثیر می گذارد.

چرا نتایج این مطالعه با برخی پژوهش های قبلی متفاوت است؟

برخی مطالعات پیشین نشان داده بودند که رژیم های غذایی کم کالری می توانند باعث بهبود خلق و خو شوند، به‌ویژه زمانی که افراد تحت نظارت دقیق پزشکی و با برنامه غذایی متعادل عمل می کنند. اما پژوهش حاضر در دنیای واقعی انجام شده، جایی که رژیم ها اغلب به‌صورت خودسرانه، ناسالم و بدون حمایت روانی و تغذیه ای دنبال می شوند.

تفاوت های اصلی این دو نوع پژوهش شامل موارد زیر است:

• مطالعات قبلی غالباً در شرایط کنترل شده و کوتاه مدت انجام شده اند.
• در دنیای واقعی، رژیم ها می توانند باعث کمبود ویتامین ها، اسیدهای چرب ضروری و گلوکز شوند که برای سلامت روان حیاتی هستند.
• استرس ناشی از تلاش برای کاهش وزن و فشار اجتماعی نیز ممکن است عامل تأثیرگذار بر افسردگی باشد.

بنابراین، تأثیر رژیم غذایی بر روان، به شدت به نحوه اجرا، انگیزه فرد و پشتیبانی تخصصی بستگی دارد.

مواد مغذی کلیدی که خلق و خو را تنظیم می کنند

مغز برای حفظ تعادل احساسی و شناختی به مواد مغذی مشخصی نیاز دارد. حذف یا محدود کردن این عناصر می تواند باعث بروز اختلالات روحی شود. برخی از مهم ترین این مواد عبارتند از:

• گلوکز: سوخت اصلی مغز است. رژیم های بسیار کم کربوهیدرات ممکن است تمرکز، حافظه و خلق و خو را مختل کنند.
• اسیدهای چرب امگا ۳: نقش مهمی در کاهش التهاب مغزی و بهبود افسردگی دارند. در رژیم های بدون چربی ممکن است دچار کمبود شوند.
• آمینواسیدهای ضروری (مانند تریپتوفان): برای تولید سروتونین، هورمون شادی، لازم هستند.
• ویتامین های گروه B (به‌خصوص B6، B12 و فولات): در تنظیم فعالیت نورونی و خلق و خو مؤثرند.

کاهش شدید کالری بدون توجه به تأمین این مواد، می تواند شرایط را برای بروز افسردگی مهیا کند.

نکاتی برای پیشگیری از افسردگی در طول رژیم غذایی

اگرچه هدف بسیاری از رژیم های غذایی، دستیابی به وزن سالم است، اما نباید سلامت روانی فدای کاهش وزن سریع شود. برای اینکه در مسیر لاغری، تعادل روحی حفظ شود، توصیه های زیر می توانند مؤثر باشند:

• از رژیم های افراطی یا حذف کامل گروه های غذایی (مانند چربی یا کربوهیدرات) خودداری کنید.
• برنامه غذایی را با مشورت متخصص تغذیه تنظیم کرده و از دریافت مواد مغذی مورد نیاز اطمینان حاصل کنید.
• فعالیت بدنی منظم، خواب کافی و حمایت عاطفی از اطرافیان می تواند از افسردگی پیشگیری کند.
• در صورت مشاهده علائم افسردگی، مشاوره با روانشناس را در اولویت قرار دهید.
• به یاد داشته باشید، رژیم موفق، رژیمی است که نه تنها باعث کاهش وزن شود، بلکه سلامت روانی شما را نیز تقویت کند.

نتیجه گیری

تحقیقات جدید نشان می دهد که محدودیت کالری در رژیم های غذایی، اگر بدون برنامه دقیق و پشتیبانی حرفه ای دنبال شود، می تواند پیامدهای منفی بر روحیه و سلامت روان داشته باشد. به‌ویژه مردان و افراد دارای اضافه وزن، در برابر این خطرات آسیب پذیرترند.

برای داشتن بدنی سالم و ذهنی آرام، باید رژیم غذایی به گونه ای طراحی شود که نیازهای مغز را نیز تأمین کند. بنابراین، پیش از شروع هر برنامه کاهش وزن، توصیه می شود با پزشک، روانشناس و متخصص تغذیه مشورت کنید تا اطمینان یابید که مسیر انتخابی شما، سلامت همه جانبه را تضمین می کند.