آیا شیر شتر می‌ تواند به درمان آسم کمک کند؟

آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن تنفسی در جهان است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. با وجود پیشرفت‌های قابل توجه در درمان‌های دارویی، بسیاری از بیماران همچنان با حملات دوره‌ای و مقاومت به درمان مواجه هستند. به همین دلیل، پژوهشگران همواره به‌دنبال کشف روش‌های مکمل و طبیعی برای کنترل بهتر این بیماری هستند. یکی از این روش‌ها که به‌تازگی مورد توجه قرار گرفته، استفاده از شیر شتر به عنوان مکمل غذایی است.

پژوهش جدیدی که در مجله علمی PLOS One منتشر شده، نشان می‌دهد که شیر شتر ممکن است بتواند با کاهش التهاب و تنظیم سیستم ایمنی، نقش مؤثری در کاهش شدت آسم آلرژیک ایفا کند. هرچند هنوز این فرضیه در مراحل اولیه بررسی قرار دارد، اما نتایج اولیه از پتانسیل درمانی قابل توجهی خبر می‌دهند.

تأثیر شیر شتر بر آسم آلرژیک ناشی از مایت گرد و غبار

آسم آلرژیک معمولاً در اثر عوامل محیطی مانند مایت‌های گرد و غبار تشدید می‌شود. این موجودات میکروسکوپی که به‌طور گسترده در محیط‌ خانه‌ها یافت می‌شوند، یکی از مهم‌ترین محرک‌های حملات تنفسی هستند. حذف کامل آن‌ها تقریباً غیرممکن است و همین موضوع کنترل آسم را برای بسیاری از بیماران دشوار می‌کند.

در این پژوهش، اثر شیر شتر بر روی سه گروه از موش‌های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت:

• گروه اول موش‌های سالم بودند.
• گروه دوم موش‌هایی بودند که به‌صورت مصنوعی دچار آسم آلرژیک شده بودند.
• گروه سوم همانند گروه دوم دچار آسم بودند، اما با شیر شتر تغذیه شدند.

مصرف شیر شتر در گروه سوم، نه‌تنها واکنش‌پذیری ریه‌ها را کاهش داد، بلکه باعث افت معنادار التهاب و بهبود شرایط ایمنی در بافت‌های ریوی شد.

کاهش التهاب و تنظیم سلول‌ های ایمنی

پژوهشگران برای ارزیابی شدت التهاب ریوی از ماده‌ای به نام متاکولین استفاده کردند. این ماده باعث تنگی در مجاری تنفسی می‌شود و به‌خوبی می‌تواند واکنش‌پذیری راه‌های هوایی را نشان دهد. نتایج نشان داد موش‌هایی که شیر شتر مصرف کرده بودند، واکنش بسیار ملایم‌تری نسبت به گروه مبتلا نشان دادند.

از جمله یافته‌های قابل توجه دیگر در این آزمایش، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش چشمگیر سلول‌های ائوزینوفیل، که در تحریک واکنش‌های آلرژیک نقش مهمی دارند.
• کاهش تعداد سلول‌های T کمکی، به‌ویژه زیرگروه‌های Th2 و Th17 که به شدت در بروز بیماری‌های التهابی و آلرژیک فعال هستند.
• کاهش سطح سیتوکین‌ها یا همان مولکول‌های التهابی که در بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند آسم دیده می‌شوند.
• سرکوب تولید پروتئین CCL17 که نقش مهمی در جذب سلول‌های ایمنی به محل التهاب دارد.

این نتایج نشان می‌دهد که شیر شتر نه‌تنها یک نوشیدنی مغذی، بلکه یک تعدیل‌کننده بالقوه در پاسخ‌های ایمنی بدن است.

ترکیبات زیست‌ فعال موجود در شیر شتر؛ منبعی غنی برای سلامت

برخلاف تصور رایج، شیر شتر دارای ترکیبات منحصر‌به‌فردی است که آن را از سایر انواع شیر متمایز می‌کند. این شیر حاوی ویتامین‌های گروه B، ویتامین C، مواد معدنی همچون روی و آهن، پروتئین‌های ویژه‌ای مثل لاکتوفرین و وی پروتئین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، و انواع آنتی‌بادی‌های طبیعی از جمله ایمونوگلوبولین جی (IgG) است.

نکات مهم در مورد خواص شیر شتر:

• افراد مبتلا به آسم معمولاً سطح پایین‌تری از IgG در خون خود دارند.
• آنتی‌بادی‌های موجود در شیر شتر می‌توانند سیستم ایمنی را تقویت کرده و به مقابله با عوامل آلرژی‌زا کمک کنند.
• شیر شتر به‌طور طبیعی فاقد لاکتوز بالا است و بنابراین برای افرادی که به لاکتوز حساس هستند، انتخاب بهتری محسوب می‌شود.

با این حال، پژوهش جدید هنوز نتوانسته مشخص کند دقیقاً کدام یک از این ترکیبات عامل اصلی اثر ضدآسمی شیر شتر بوده‌اند.

محدودیت‌ های مطالعه و نیاز به تحقیقات انسانی

با وجود نتایج امیدوارکننده، این پژوهش همچنان در مراحل مقدماتی قرار دارد و محدودیت‌هایی نیز دارد که نمی‌توان نادیده گرفت. مهم‌ترین محدودیت‌های این مطالعه عبارت‌اند از:

• آزمایش‌ها تنها روی حیوانات (موش) انجام شده و هنوز اثرات در انسان به اثبات نرسیده است.
• شیر مصرفی در این پژوهش تنها از یک مزرعه خاص تهیه شده و ترکیب آن ممکن است با شیر شتر در مناطق دیگر تفاوت داشته باشد.
• مقایسه‌ای با سایر انواع شیر، مانند شیر گاو یا بز، صورت نگرفته است.

بنابراین برای اطمینان از اثربخشی واقعی شیر شتر در درمان آسم، لازم است تحقیقات بالینی گسترده‌تری روی انسان‌ها انجام شود.

نتیجه‌ گیری

بر اساس داده‌های اولیه این پژوهش، به‌نظر می‌رسد شیر شتر می‌تواند به عنوان یک مکمل طبیعی در کنار روش‌های درمانی رایج برای کاهش علائم آسم به‌کار رود. ترکیبات ضدالتهابی و تنظیم‌کننده ایمنی موجود در این شیر، پتانسیل بالایی برای تأثیرگذاری بر بیماری‌های آلرژیک دارد.

با این حال، هنوز شواهد علمی کافی برای توصیه عمومی آن به‌عنوان درمان قطعی آسم وجود ندارد. مصرف شیر شتر می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی متعادل برای افرادی باشد که به دنبال راهکارهای طبیعی برای بهبود عملکرد سیستم ایمنی خود هستند، اما لازم است پیش از استفاده درمانی، با پزشک مشورت شود.

ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور، شیر شتر جایگاه مهمی در پروتکل‌های درمانی برای بیماری‌های آلرژیک از جمله آسم به‌دست آورد، اما برای آن روز باید منتظر نتایج آزمایش‌های بالینی بیشتر باشیم.