بازگرداندن توان حرکتی بیماران آسیب نخاعی با پروتئین جفت جنین

آسیب‌های نخاعی معمولاً باعث فلج و کاهش شدید کیفیت زندگی می‌شوند و درمان‌های فعلی تنها توانایی کاهش علائم و مدیریت درد را فراهم می‌کنند. اما پژوهش تازه دانشمندان برزیلی امید جدیدی برای بازسازی عملکرد حرکتی بیماران ایجاد کرده است. در این مطالعه، پروتئینی به نام پلی‌لامینین (Polylaminin) که از جفت جنین استخراج می‌شود، توانسته بخش قابل توجهی از توان حرکتی افراد و حیوانات دچار آسیب نخاعی را بازگرداند.

نقش پروتئین پلی‌ لامینین در بازسازی نخاع

تحقیقات نشان می‌دهد که پروتئین لامینین در دوران جنینی شبکه‌ای گسترده برای انتقال سیگنال‌های عصبی ایجاد می‌کند و ارتباط میان نورون‌ها را تسهیل می‌کند. در بزرگسالان، این پروتئین به میزان بسیار کمی در بافت نخاعی وجود دارد. دانشمندان برزیلی با بازتولید این پروتئین در آزمایشگاه و تزریق آن به ناحیه آسیب‌دیده نخاع، توانسته‌اند مسیرهای عصبی جدیدی ایجاد کنند که امکان انتقال سیگنال‌های حرکتی را فراهم می‌آورد.

این روش نوین، برخلاف درمان‌های موجود، امکان بازگرداندن توانایی حرکتی واقعی را به بیمار می‌دهد و نه صرفاً مدیریت علائم.

نمونه انسانی موفق: برونو دروموند د فریتاس

یکی از نمونه‌های شاخص این پژوهش، فردی به نام برونو دروموند د فریتاس است که در سال ۲۰۱۸ طی یک سانحه رانندگی دچار آسیب نخاعی شد. پس از دریافت پروتئین پلی‌لامینین در یک کارآزمایی بالینی و انجام عمل جراحی، تنها دو هفته بعد توانست انگشت پای خود را حرکت دهد.

با ادامه درمان، برونو توانست دوباره راه برود، از پله‌ها بالا برود و استقلال شخصی خود را باز یابد. او در این باره می‌گوید:

«اکنون می‌توانم بایستم، راه بروم و حتی برقصم. چیزی که تصور نمی‌کردم دوباره تجربه کنم.»

نتایج مطالعه بالینی اولیه

در این کارآزمایی هفت‌ساله، هشت بیمار داوطلب شرکت کردند که شش نفر از آن‌ها بهبودهای قابل توجهی در سطوح مختلف حرکتی نشان دادند. پژوهشگران با دقت فعالیت نورون‌ها و بازسازی شبکه عصبی را بررسی کردند و دریافتند که تزریق پروتئین پلی‌لامینین می‌تواند به ایجاد مسیرهای عصبی جدید در نخاع آسیب‌دیده کمک کند.

دکتر مارکو آورلیو د لیما، جراح ستون فقرات، درباره این مطالعه اظهار داشت:

«این پژوهش بی‌سابقه است؛ هیچ دارویی تاکنون در جهان توانایی بازسازی نخاع و ایجاد حرکت مجدد را نشان نداده است.»

آزمایش روی حیوانات و مسیر توسعه دارو

در سال ۲۰۲۱، تیم تحقیقاتی همین ترکیب پروتئینی را به‌صورت دارویی روی شش سگ دچار آسیب نخاعی آزمایش کرد که چهار سگ توانستند دوباره حرکت کنند. نتایج این آزمایش در یک مجله علمی معتبر منتشر شد و پس از ۱۸ سال ثبت پتنت، مسیر ورود به کارآزمایی‌های انسانی گسترده‌تر فراهم شد.

این مراحل آزمایشی، پایه‌ای برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی درمان در جمعیت بزرگ‌تر فراهم می‌کند و می‌تواند زمینه‌ساز درمانی واقعی برای بیماران آسیب نخاعی باشد.

ضرورت ادامه آزمایش‌ ها و احتیاط کارشناسان

با وجود موفقیت‌های اولیه، کارشناسان هشدار داده‌اند که تا زمان تکمیل آزمایش‌های بالینی گسترده و تأیید ایمنی توسط سازمان دارویی برزیل (Anvisa)، نمی‌توان نتایج را قطعی دانست. ارزیابی دقیق اثرات جانبی احتمالی، دوزهای بهینه و پایداری درمان نیازمند تحقیقات جامع‌تر است.

این احتیاط به بیماران و پزشکان کمک می‌کند تا انتظارات واقع‌بینانه داشته باشند و هم‌زمان مسیر علمی برای توسعه درمان‌های آینده ادامه یابد.

نتیجه‌ گیری

پژوهش برزیلی‌ها با استفاده از پروتئین پلی‌لامینین نوید بازگرداندن توان حرکتی در بیماران دچار آسیب نخاعی را داده است. این روش نوآورانه، با بازسازی شبکه عصبی و ایجاد مسیرهای جدید در نخاع، نشان می‌دهد که درمان‌های ریشه‌ای برای فلج‌های ناشی از آسیب نخاعی ممکن است در آینده نزدیک قابل دسترسی باشند. ادامه کارآزمایی‌های انسانی و بررسی‌های ایمنی، مسیر این درمان را به مرحله عملی و گسترده‌تر نزدیک می‌کند و امید به بازیابی استقلال و کیفیت زندگی بیماران را افزایش می‌دهد.