بهترین خوراکی برای پایین نگه داشتن قند خون
- شناسه خبر: 12584
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۲ دی ۱۴۰۱ ساعت ۱۰:۱۴
- نویسنده: دکتر نیوز

به گزارش دکتر نیوز، دیابت به عنوان یک بیماری متابولیک، هر ساله هزینه های زیادی را به بخش بهداشت و درمان کشور وارد می کند و زندگی بسیاری از افراد را از روال عادی خارج می کند. اما این بیماری به راحتی قابل کنترل است و مهمترین مسئله در کنترل آن علاوه بر درمان دارویی، اصلاح تغذیه است. در خصوص تغذیه بیماران دیابتی و همچنین تغذیه مناسب برای پیشگیری از دیابت در افراد مستعد، با مریم رجب، کارشناس تغذیه و مدرس تغذیه انجمن دیابت ایران گفتگو کرده ایم.
آیا تفاوتی بین دیابت نوع 1 و نوع 2 وجود دارد ؟
صد در صد. دیابت نوع 1 معمولاً کسانی هستند که زیر 35 سال سن دارند و اکثراً کودکان و نوجوانان هستند. کودکان دیابتی چون در سنین رشد هستند تغذیه آنها مانند افراد بدون دیابت است. یعنی تغذیه کودک دیابتی مانند یک کودک غیر دیابتی باعث رشد او شود تا وزن، قد، مو و … خوبی داشته باشد، ممکن است این کودکان محدودیت های غذایی داشته باشند، اما منعی ندارند. آنها باید نسبت مجاز بین دریافت انسولین و کربوهیدرات های روزانه را کنترل کنند.
نسبت انسولین به کربوهیدرات برای کودکان دیابتی چقدر باید باشد ؟
چربی هر فردی با دیگری متفاوت است. یک فرد دیابتی – چه کودک چه بزرگسال – باید یاد بگیرد که نسبت انسولین دریافتی خود را با مقدار کربوهیدرات مورد نیاز روزانه بدنش کنترل کند. این چیزی است که ما در انجمن به آن ها آموزش می دهیم.
در مورد دیابت نوع 2 چطور؟ تغذیه مبتلایان به آن چگونه باید باشد ؟
در این نوع دیابت ما کار زیادی داریم. یکی از مهم ترین علل دیابت نوع 2 اضافه وزن و چاقی است. بنابراین در مرحله اول باید چاقی یک فرد دیابتی را درمان و وزن او را کنترل کرد. افراد دیابتی نوع 2 که در سنین رشد نیستند باید مصرف چربی ها و غذاهای شیرین را محدود کنند تا وزن خود را کنترل کنند.
مشکلی که امروز وجود دارد این است که بچه های کشور ما الان به دلیل کاهش فعالیت بدنی یا هر چیز دیگری چاق می شوند. بنابراین گاهی در سنین پایین شاهد دیابت نوع 2 هستیم، یعنی کودکی به دلیل چاقی چاق شده و به دیابت مبتلا شده است.
در دیابت نوع 2، پزشک فرد مبتلا با توجه به گزارش وضعیت وی تصمیم به تجویز داروهای خوراکی یا تزریق انسولین به او می کند. در گذشته به انواع دیابت «وابسته به انسولین» (نوع ۱) و «غیر وابسته به انسولین» (نوع ۲) می گفتند، در حالی که امروزه بیماران دیابتی نوع ۲ را داریم که انسولین هم تزریق می کنند.
در مورد تغذیه بیماران دیابتی آیا غذای خاصی وجود دارد که مصرف آن را به آنها توصیه کنید ؟
ما به همه بیماران دیابتی چه نوع 1 و چه نوع 2 – توصیه می کنیم که رژیم غذایی غنی از سبزیجات داشته باشند. به معنی غذاهای پر فیبر است. این غذاها به آهستگی جذب می شوند و مصرف آنها باعث می شود قند خون کندتر افزایش یابد.
چه چیزهایی را نباید بخورند یا خوردنشان را محدود کنند ؟
در انجمن به افراد دیابتی توصیه می کنیم به ندرت از مواد قندی و قندهای ساده استفاده کنند و مراقب مصرف چربی ها در رژیم غذایی خود باشند. کربوهیدرات ها باید توسط هر فرد به نسبت سهمی که توسط متخصص تغذیه تعیین می شود مصرف کند. این سهم با توجه به مواردی مانند سن، فعالیت بدنی، آزمایشات و گزارش های پزشکی تعیین می شود.
آیا دیابتی ها می توانند یا باید کربوهیدرات ها را حذف کنند ؟
خیر، زیرا 50 تا 60 درصد انرژی مورد نیاز یک فرد دیابتی – مانند بقیه افراد جامعه – باید از کربوهیدرات تامین شود. کربوهیدرات ها شامل نان، برنج، ماکارونی، سیب زمینی و… می شود و به عبارت دقیق تر، غذاها به طور کلی شامل گروه نان و غلات، گروه لبنیات، گروه سبزیجات، گروه پروتئین ها و گروه چربی ها می شود.
ما یک بشقاب غذای سالم داریم که میخواهیم همه افراد جامعه از جمله بیماران دیابتی آن را در وعدههای غذایی خود بگنجانند. نیمی از این بشقاب سبزیجات غیر نشاسته ای مانند هویج، ریحان، کاهو، گوجه فرنگی، خیار، اسفناج و کرفس است. نیمه دیگر خود بشقاب به دو قسمت تقسیم می شود. نیمی از آن را غذاهای نشاسته ای مانند سیب زمینی و ذرت یا جایگزین های نشاسته یعنی میوه و لبنیات و نیمی دیگر گوشت (مرغ، گاو، گوسفند و…) یا جانشین های آن مانند پنیر و تخم مرغ است.
ما (متخصصان تغذیه) میوه ها و لبنیات را در لیست جایگزین نشاسته برای بیماران دیابتی که می خواهند وزن کم کنند قرار می دهیم، اما فرد دیابتی باید آنها را بشمارد و مصرف کند زیرا غذاهایی هستند که قند خون را افزایش می دهند.
مهم ترین نکته ای که فرد دیابتی باید در رژیم غذایی خود به آن توجه کند چیست ؟
هرکسی که می خواهد رژیم غذایی سالمی داشته باشد – چه دیابتی و چه غیر دیابتی باید از 3 اصل مهم پیروی کند.
اصل اول تناسب است. در این اصل، کالری دریافتی باید با خروجی آن مطابقت داشته باشد. میزان کالری مورد نیاز با توجه به سن، جنسیت و وزن افراد متفاوت است. برای مثال کالری روزانه یک کارگر ساختمانی با کارمندی که پشت میز می نشیند متفاوت است یا در بزرگسالی کالری مورد نیاز من با یک کودک 7 ساله متفاوت است.
اصل دوم تنوع است. این اصل می گوید شما می توانید هر چیزی بخورید مگر به شرط رعایت اصل سوم یعنی اصل تعادل. اصل سوم می گوید که محاسبه مصرف گروه های غذایی مهم است. مثلا بعضی ها فکر می کنند چون چربی گردو جزو چربی های خوب است هر چقدر هم بخورند مشکلی پیش نمی آید در حالی که اینطور نیست چون گردو جزو گروه چربی ها و چاق کننده ها است.
مردم فکر می کنند دیابتی ها اصلا نباید شیرینی بخورند در حالی که بیشتر آنها تمایل عجیبی به مصرف آن دارند. آیا این درست است ؟
نه اصلا اینطور نیست همانطور که گفتم محدودیت داریم اما ممنوعیت نداریم. مثلاً به دیابت نوع یک که اکثراً کودکان و نوجوانان هستند می گوییم وقتی می خواهند به پارک بروند یا بازی کنند یا ورزش کنند غذاهای شیرین بخورند تا نیازی به تزریق انسولین نداشته باشند و شیرینی هایی که خورده اند بسوزد.
افراد مبتلا به دیابت در سنین بالا چطور ؟
چون فعال نیستند باید بیشتر مراقب باشند و قند خونشان را در حد نرمال نگه دارند مخصوصاً کسانی که انسولین تزریق نمی کنند و داروی خوراکی مصرف می کنند چون قندشان به راحتی افت نمی کند. سالمندان می توانند گهگاه شکر مصرف کنند، اما با احتیاط و کنترل.
کسانی که مستعد دیابت هستند برای تغذیه خود چه کنند تا به دیابت مبتلا نشوند ؟
منظورتان پیش دیابت است که در مرحله خطر است. افرادی که دارای چاقی به خصوص چاقی شکمی هستند، دور شکم در خانم ها بیشتر از ۸۸ سانتی متر و در آقایان بیشتر از ۱۰۲ سانتی متر – جزو این گروه هستند. سابقه خانوادگی نیز یک علامت خطر است. همچنین تری گلیسیرید بالا یک علامت خطر است.
چاقی مهم ترین عامل دیابت نوع 2 است و برای پیشگیری از آن اولین کار کاهش وزن و رفع چاقی شکمی است. چاقی یک بیماری است زیرا علاوه بر دیابت می تواند باعث بیماری هایی مانند فشار خون و چربی خون شود. هر کدام از این بیماری ها عوارض خاص خود را دارند. مثلاً دیابت نوع 2 اگر کنترل نشود باعث بیماری های قلبی، کلیوی و چشمی می شود.