غدد لنفاوی؛ بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن
- شناسه خبر: 15547
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۱ اسفند ۱۴۰۱ ساعت ۰۷:۳۰
- نویسنده: دکتر نیوز
غدد لنفاوی یا گرههای لنفاوی، غدههای کوچک و به شکل لوبیا هستند. شما این غدهها را در سراسر بدنتان از جمله زیر بغل، گردن و کشاله ران دارید. این غدهها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و میتوانند متورم و بزرگ شوند؛ تورم غدد لنفاوی نشانه این است که بدنتان در حال مبارزه با عفونت یا بیماری است. در ادامه هر چیزی را که درباره این غدد باید بدانید به شما میگوییم.
غدههای لنفاوی چیست ؟
این غدهها، مواد موجود در بدن را فیلتر میکنند. سلولهایی که به مبارزه با عفونتها کمک میکنند، به همراه بافت لنفاوی این غدهها را تشکیل میدهند. صدها غده در سراسر بدن شما وجود دارد.
گرههای لنفاوی چه میکنند؟
وظیفه غدد لنفاوی گردن و سایر قسمتهای بدن، فیلترکردن مواد موجود در مایع لنفاوی است که از سلولها و بافتهای شما تخلیه میشود. مایع لنفاوی حاوی مواد زیر است:
- پروتئینها
- مواد معدنی
- چربیها
- مواد مغذی
- گلبولهای سفید
- سلولهای آسیبدیده
- سلولها سرطانی
- باکتریها یا ویروسها
گرههای لنفاوی در سراسر بدن وجود دارند؛ آنها معمولا در جایی قرار دارند که دو یا چند رگ خونی اصلی در بدن شما به هم میرسند؛ برای مثال میتوان از غدد لنفاوی زیر بغل، گردن، قفسه سینه، شکم، کشاله ران و پشت گوش را نام برد.
گرههای لنفاوی چه شکلی هستند؟
گرههای لنفاوی شبیه لوبیاهای در حال جوانهزدن به نظر میرسند؛ در واقع آن قسمت جوانهها، لولههایی هستند که مایع لنفاوی را در اطراف بدن شما حمل میکنند. گرههای لنفاوی دارای یک لایه خارجی محافظ، مانند پوستهای روی لوبیا است. این غدد تقریبا به اندازه یک نخود هستند و اندازه آنها کمتر از 12 میلی متر است. تقریبا 600 غده لنفاوی در بدن انسان بالغ وجود دارد.
غدههای لنفاوی از چه چیزی ساخته شدهاند؟
این غدد از بافت لنفاوی و انواع مختلفی از سلولها ساخته شدهاند. از جمله:
- گلبولهای سفید
- سلولهای B
- سلولهای T
- سلولهای دندریتیک
- ماکروفاژها
- سلولهای پلاسما
شرایط و بیماریهای رایجی که بر غدد لنفاوی تاثیر میگذارند
گرههای لنفاوی بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند اما خودشان مصون از بیماری نیستند. در ادامه تعدادی از بیماریهای غدد لنفاوی را معرفی میکنیم:
- متورمشدن گرههای لنفاوی: زمانی که بدن شما در حال مبارزه با عفونت یا بیماری است، غدد لنفاوی گلو و دیگر نقاط بدن متورم میشوند.
- لنفوم: لنفوم به سرطانهایی گفته میشود که از گرههای لنفاوی شروع میشود و شامل لنفوم هوچکین و لنفوم غیر هوچکین است.
- لنفانژیولیومیوماتوز: یک بیماری ریوی که باعث رشد خارج از کنترل سلولها در ریهها، غدههای لنفاوی و کلیهها میشود.
- سندروم لنفوپرولیفراتو خود ایمنی: یک بیماری ژنتیکی که باعث میشود تعداد زیادی گلبول سفید در گرههای لنفاوی، کبد و طحال جمع شوند.
- لنفادنیت مزانتریک: شرایطی که باعث تورم غدد لنفاوی شکمی میشود.
- بیماری کیکوچی: وضعیتی که باعث تورم گرههای لنفاوی و دردناکشدن آن میشود.
- بیماری کستلمن: شرایطی که باعث رشد بیش از حد سلولها در سیستم لنفاوی شما میشود.
علائم بیماری گرههای لنفاوی چیست؟
علائم هر بیماری که این غدد را تحت تاثیر قرار میدهد، متفاوت است؛ شایعترین علائمی که با تورم غدد لنفاوی گردن و دیگر بخشهای بدن بروز میکند، عبارتند از:
- درد یا حساسیت در گرههای لنفاوی شما
- ورم گره لنفاوی که به صورت برآمدگی زیر پوست شما ظاهر میشود
- تب، گلودرد یا آبریزش بینی و سایر نشانههای عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
- تورم غدههای لنفاوی در تمام بخشهای بدن
- عرقکردن، به خصوص در شب
اگر متوجه شدید گرههای لنفاوی شما ورم کرده اما احساس مریضی یا وجود عفونت در بدنتان نمیکنید، حتما به فوق تخصص غدد مراجعه کنید.
علائم سرطان غدد لنفاوی گردن و سایر نقاط بدن
علائم این نوع سرطان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تورم بدون درد غدد در گردن، کشاله ران و زیر بغل
- خستگی مداوم
- تب
- عرق شبانه
- تنگی نفس
- کاهش وزن بی دلیل
- خارش پوست
علت بیماریهای گرههای لنفاوی چیست؟
این غدد در هر بخش از بدن به صورت گروهی قرار دارند و هر گروه، سموم و مواد زائد بخشی از بدن شما را تخلیه میکنند. شما ممکن است بیشتر متوجه تورم در بخشهای خاصی شوید. مانند غدد لنفاوی کشاله ران، زیر چانه، گردن و… . محل تورم ممکن است به تشخیص علت بیماری کمک کند. شایعترین علت تورم غدههای لنفاوی، عفونتها به ویژه عفونت ویروسی ناشی از سرماخوردگی است. سایر علل احتمالی تورم غدهها شامل موارد زیر است:
- گلودرد استرپتوکوکی
- سرخک
- عفونتهای گوش
- عفونت دندان
- مونونوکلئوز
- عفونتهای پوست یا زخم، مثل سلولیت
- ویروس HIV.
عفونتهای غیر معمول مثل:
- بیماری سل
- برخی از عفونتهای مقاربتی مانند سیفلیس
- تب خاراندن گربه
- توکسوپلاسموز ( یک بیماری انگلی ناشی از تماس با مدفوع گربه یا خوردن گوشت نیمپز )
اختلالات سیستم ایمنی مانند:
- لوپوس ( بیماری التهابی مزمن که مفاصل، کلیهها، پوست، سلولهای خونی، قلب و ریهها را هدف قرار میدهد )
- آرتریت روماتوئید ( یک بیماری التهابی مزمن که بافتی را که مفاصل شما را میپوشاند، هدف قرار میدهد )
سرطانها:
- لنفوم
- سرطان خون
- سایر سرطانهایی که به این غدهها گسترش یابند.
آزمایشهای رایج برای بررسی سلامت گرههای لنفاوی چیست؟
پزشک برای تشخیص سلامت این غدد، از آزمایشهای تصویربرداری زیر استفاده میکند:
- سی تی اسکن
- اسکن PTE
- اسکن اشعه ایکس
شمارش کامل خون: آزمایشی است که تعداد سلولهای موجود در خون شما را اندازهگیری میکند. این میتواند به شناسایی شرایط یا سرطانهایی که بر سلولهای گرههای لنفاوی شما تاثیر میگذارد، کمک کند. اگر علائم شدیدی داشته باشید، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا بیوپسی غدد لنفاوی را انجام دهید که در آن، نمونه بافت کوچکی از یکی از غدههای لنفاوی شما را برای بررسی برمیدارند.
درمانهای رایج برای شرایط گرههای لنفاوی چیست؟
پزشک برای درمان غدد لنفاوی، بر اساس نوع بیماری و شرایط شما، درمانی ویژه را ارائه میدهد. درمانهای رایج برای بیماریهای گرههای لنفاوی متفاوت است اما میتواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف آنتی بیوتیک برای از بین بردن هرگونه عفونت
- استفاده از کمپرس گرم یا مصرف داروهای بدون نسخه برای تسکین درد
- شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا ایمونوتراپی برای بعضی سرطانها
- مصرف دارو برای درمان بیماری عامل تورم غدد
- جراحی برای برداشتن گرههای لنفاوی آسیبدیده.
چگونه غدد لنفاوی را سالم نگه داریم؟
شما میتوانید با رعایت نکات زیر به سالمماندن گرههای لنفاوی کمک کنید:
- نوشیدن آب فراوان
- داشتن رژیم غذایی متعادل
- ورزش منظم
- دوریکردن از مواد سمی و شیمیایی ( مثل حشرهکشها و مواد پاککننده )
- استراحت و خواب کافی
- مراقبت مناسب و درست از زخمها برای جلوگیری از عفونت.
جمعبندی
غدد لنفاوی یکی از اولین بخشهای سیستم ایمنی بدن هستند که با مهاجمها مقابله میکنند. غدههای لنفاوی بسیار کوچکند و در هر قسمت از بدن، به صورت گروهی قرار دارند. این غدهها ممکن است به دلیل بروز بیماریهای مختلف (که عموما عفونتها هستند) متورم شوند.
این تورم غدد لنفاوی گاهی اوقات عاملی کمخطر در حد یک سرماخوردگی ساده دارد که بعد از مدتی خوب میشود و گاهی اوقات هم عامل خطرناکی مثل سرطان یا ویروس HIV دارد که نیاز به مراقبت و درمان جدیتری دارد. در صورت مشاهده ورم در غدههای لنفاوی و علائم بیماریهای آن که گفتیم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. شما میتوانید از سایت دکترنکست، نوبت پزشک متخصص غدد داخلی یا هر تخصص دیگری که نیاز دارید، بگیرید.
