آزمایش Creatinine چیست ؟ تفسیر آزمایش Creatinine خون

آزمایش Creatinine کراتینین برای بررسی کلیه ها و عملکرد آن توسط پزشک به شما توصیه می‌شود که در این آزمایش کراتینین وضعیت کلیه هایتان مورد بررسی کامل قرار میگیرد و سطح کراتینین خون را مشخص می‌کند و اگر آزمایش Creatinine سطح بالا باشد ممکن است کلیه های شما به خوبی کار نکنند.

کراتینین خون Creatinine و سطح آن با بررسی سوخت و ساز ماهیچه تولید می‌شود و از کلیه های ما دفع می‌شود و اگر اختلالی در این بین به وجود آید ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد و چرا که کلیه وظیفه آن دفع کراتین از خون هستند.

بررسی میزان Creatinine خون به‌راحتی می‌تواند عملکرد صحیح یا ناصحیح کلیه‌ها را نشان دهد، زیرا تنها کلیه‌ها هستند که مسئول دفع کراتین از خون هستند و در چنانچه این کار را به‌درستی انجام ندهند، به این معنی است که عملکرد کامل و صحیح ندارند.

این آزمایش یک شاخص مهم برای بررسی عملکرد کلیه است. سطح بالای Creatinine در خون ممکن است نشان‌دهنده این باشد که کلیه‌ها به‌درستی کار نمی‌کنند. آزمایش خون کراتینین به پزشکان کمک می‌کند تا بیماری کلیه را تشخیص دهند، زیرا یک کلیه ضعیف نمی‌تواند مثل حالت عادی، کراتینین را تصفیه کند و موجب افزایش میزان کراتینین در خون می‌شود.

تفسیر آزمایش Creatinine

زمانی که قرار است عملکرد کلیه بیمار موردبررسی قرار بگیرد، آزمایش کراتین یکی از آزمایشات روتینی است که به این منظور انجام می‌شود. افزایش کراتینین در خون معمولاً نشان‌دهنده کاهش تصفیه گلومرولی و اختلال در عملکرد کلیه‌ها است. به دلیل ثابت بودن همیشگی مقدار کراتینین، افزایش سطح آن نشان‌دهنده آسیب مزمن کلیه است و برخلاف اوره تحت تأثیر مشکلات کبدی قرار نمی‌گیرد.

به‌عبارت‌دیگر تعیین مقادیر کراتینین خون و کلیرانس کلیوی کراتینین به‌عنوان شاخص‌های عملکرد کلیه موردبررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند. سطح کراتینین سرم یا خون تا زمانی که عملکرد کلیه به‌طور قابل‌توجهی دچار اختلال نشده باشد، افزایش پیدا نمی‌کند. این افزایش می‌تواند ناشی از بیماری خاصی در بدن باشد.

بد نیست به این نکته نیز اشاره‌کنیم که مقدار کراتینین زمانی به‌طور فراوانی افزایش پیدا می‌کند که تقریباً نیمی از نفرون‌ها در بیماری کلیوی آسیب‌دیده باشند، لذا شاخص حساسی برای بررسی شروع بیماری کلیوی نیست و حتماً باید شاخص‌های دیگری نیز بررسی و ارزیابی شوند.

میزان نرمال Creatinine در خون

• بزرگسالان: زنان ۰.۵ تا ۱.۱ میلی‌گرم در دسی لیتر
• بزرگسالان: مردان ۰.۶ تا ۱.۳ میلی‌گرم در دسی لیتر
• نوجوانان: ۵ تا ۱.۰ میلی‌گرم در دسی لیتر
• کودکان: ۰.۳ تا ۰.۷ میلی‌گرم در دسی لیتر
• اطفال: ۰.۲ تا ۰.۴ میلی‌گرم در دسی لیتر
• نوزادان: ۰.۳ تا ۱.۱ میلی‌گرم در دسی لیتر

چه زمانی باید آزمایش کراتینین خون داد

افرادی که دارای نارسایی کلیوی هستند یا در دوران درمان بیماری‌های کلیوی به سر می‌برند، از طریق چکاپ کامل یا آزمایش کراتینین خون می‌توانند روند درمانی خود را بررسی کنند. بسته به نوع بیماری و شرایطی که بیمار ازنظر زمینه‌ای باید دفعات و فاصله آزمایش به طریق زیر صورت پذیرد:

• افرادی که دارای بیماری‌هایی نظیر فشارخون بالا، دیابت یا مصرف داروهای مختلفی هستند که روی کلیه تأثیر می‌گذارد باید آزمایش ادرار و کراتینین را طبق نظر دکتر مستمر بدهند.
• بیماران دیابتی نوع ۱ یا دیابتی نوع ۲ بایستی حداقل سالی یک‌بار آزمایش کراتینین خون بدهند.
• بیماران دارای اختلالات کلیوی در فواصل منظم، باید آزمایش ادرار و کراتینین خون را بدهند.

علت بالا بودن کراتینین در خون

عفونت کلیه، آسیب حاد توبولی کلیه، انسداد مجاری ادراری، کاهش جریان خون کلیه در شرایطی مانند شوک، کاهش آب بدن، نارسایی احتقانی قلب، آترواسکلروزیس (تصلب شرائین)، آسیب کلیوی ناشی از دیابت، التهاب گلومرولی کلیه، آکرومگالی، ژیگانتیسم.

• افزایش تجمع پروتئین خوراکی در بدن
• کاهش جریان خونی که به کلیه‌ها وارد می‌شود؛ مثلاً به دلیل نارسایی احتقانی قلب، دیابت یا کم‌آبی.
• انسداد مجاری ادراری
• مصرف برخی داروها مانند آمینوگلیکوزیدی، سایمتیدین، داروهای شیمی‌درمانی، سفالوسپورین
• کم‌آبی بدن که بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر منفی گذاشته باشد.
• مرگ یا نارسایی سلول‌های کلیه
• عفونت باکتریایی کلیه (پیلونفریت)
• اختلال در عملکرد پروستات
• التهاب گلومرول‌ها در کلیه
• ورزش سنگین که میزان سوخت‌وساز در عضلات را زیاد می‌کند.

نتیجه طبیعی آزمایش کراتینین خون یک بیمار لزوماً نشان‌دهنده‌ی eGFR (میزان فیلتراسیون گلومرولی) طبیعی او نیست، به این معنا که ممکن است نتیجه آزمایش کراتینین خون در محدوده طبیعی یا اندکی بالاتر از آن باشد اما فرد مبتلابه CKD باشد. از آنجا که با بررسی نتیجه آزمایش کراتینین خون به‌تنهایی نمی‌توان آسیب خفیف و متوسط کلیه را استنباط کرد، انستیتوی ملی دیابت، بیماری‌های گوارش و کلیوی آمریکا به‌شدت آزمایشگاه‌های بالینی را تشویق می‌کند تا همیشه eGFR را برای بیماران 18 سال به بالا که آزمایش کراتینین خون‌دارند، گزارش نمایند.

علت پایین بودن کراتینین در خون

ضعف جسمانی، افراد با جثه کوچک، کاهش توده عضلانی بدن در شرایطی مانند دیستروفی عضلانی و یا بیماری میاستنی گراویس، بیماری شدید و پیشرفته کبدی، دریافت ناکافی پروتئین در رژیم غذایی و بارداری.

اینکه کراتینین خون پایین بیاید، خیلی به‌ندرت اتفاق می‌افتد. ولی کاهش کراتینین می‌تواند موجب کمبود وزن یا کاهش حجم عضلانی شود. به‌طور مثال سوءتغذیه، بیماری طولانی‌مدت و کمبود وزن زیاد این توانایی را دارند تا منجر به کاهش توده عضلانی بدن بیمار شود و درنهایت سطح کراتینین خون را به‌طور مؤثری کم کند.

افرادی که گیاه‌خوار هستند و دارای رژیم گیاه‌خواری هستند، نسبت به سایر افراد دارای سطح کراتینین پایین‌تری هستند. ولی درمجموع کاهش کراتینین سطح خون، زیاد جای نگرانی ندارد و اتفاق خیلی مهمی نیست. بلکه چیزی که دراین‌بین مهم است افزایش سطح کراتینین خون محسوب می‌شود.