کلسترول بد یا LDL چیست ؟

کلسترول از لیپید که ماده‌ای چربی شکل است، ساخته می‌شود. این ماده برای کارکرد طبیعی بدن بسیار مهم است. بیشترین مقدار کلسترول به‌وسیله کبد ساخته می‌شود، مقدار کمی از این ماده از طریق بعضی مواد غذایی وارد بدن می‌شود. این ماده به‌ کمک پروتئین‌ها در خون جابجا می‌شود. ترکیب این دو ماده را لیپوپروتئین می‌نامند. که دو نوع هستند، HDL و LDL. که در این مقاله ما قصد داریم در مورد LDL صحبت کنیم. لیپوپروتئین متراکم که با نام LDL شناخته می‌شود موظف است کلسترول را به یاخته‌هایی که به آن احتیاج دارند برساند. زمانی که مقدار کلسترول بیشتر از میزان لازم یاخته‌ها باشد، رسوب این ماده در جداره‌ی سرخرگ‌ها را شاهد خواهیم بود و این امر سبب ایجاد بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود. به همین دلیل و به علت شکل شیمیایی است که به کلسترول بد معروف است. دلایل بالا رفتن LDL سبک زندگی فرد ازجمله رژیم غذایی که حاوی چربی اشباع و یا چربی ترانس است. اضافه وزن، فعالیت جسمانی منظم نداشتن، استعمال دخانیات، ژنتیک، مبتلا بودن به دیابت، استرس، پرفشاری خون، سن و جنسیت از دیگر عوامل بالا رفتن کلسترول بد خون است.

فرق LDL و HDL

افزایش کلسترول در خون سبب بروز بیماری‌های قلبی می‌شود. در خون دو نوع کلسترول وجود دارد که به نام‌های کلسترول خوب و بد شناخته می‌شوند. اگر میزان بیش از حد نیاز از کلسترول بد یا همان LDL در خون وجود داشته باشد، موجب تنگ شدن شریان‌ها شده و گذر خون با مشکل روبرو می‌شود و عوارضی چون حمله قلبی و سکته مغزی را در پی دارد. در مقابل HDL که به کلسترول خوب معروف است، با انتقال LDL از خون به کبد، سبب حل و دفع آن می‌شود. به بیان دیگر کلسترول خوب به بدن کمک می‌کند تا کلسترول LDL را از خون بزداید. وقتی میزان HDL در خون افزایش یابد، به این معناست که کلسترول بد کاهش می‌یابد و ریسک بیماری‌های قلبی-عروقی نیز کم می‌شود.

روش تشخیص کلسترول LDL

اغلب بالا بودن کلسترول خون با علائمی همراه نیست، پس برای تشخیص آن بهتر است، به‌طور دوره‌ای و منظم آزمایش دهید. زیرا ممکن است فرد دچار بیماری‌های قلبی ناشی از کلسترول بالای خون شود و در برخی موارد زندگی شخص را ممکن است تهدید نماید. تست کلسترول از طریق آزمایش خون که بسیار ساده و دردسترس است انجام می‌گیرد. پزشک با مشاهده نتیجه آزمایش و تشخیص بالا بودن کلسترول، توصیه‌های لازم را جهت کم کردن میزان آن به شما خواهد کرد. پیش از آزمایش تمام داروهای مصرفی خود را چه با نسخه، چه بدون نسخه و یا حتی داروهای گیاهی را به پزشک معالج اطلاع دهید. زیرا بعضی داروها بر نتیجه تست LDL اثر می‌گذارند، بنابراین امکان دارد دکترتان به شما بگوید که آن دارو را به‌طور موقت قطع کنید. حال شاید سوال پیش آید که چه زمانی باید آزمایش داد؟ طبق اعلام انجمن قلب آمریکا، افراد 20 ساله و بالاتر، که مشکلات قلبی نیز ندارند، هر 4 الی 6 ماه یک‌بار باید میزان کلسترول سنجیده شود. همانطور که ذکر شد امکان دارد بدون آزمایش از بالا بودن کلسترول اطلاع نداشته باشید. در صورت داشتن عواملی چون پیشینه خانوادگی مشکلات قلبی، یائسگی در بانوان، استعمال دخانیات، کم بودن میزان HDL، دیابت داشتن، فشار خون بالا و اضافه وزن(یعنی BMI مساوی 30 و یا بالاتر باشد) ایجاب می‌کند که در فواصل زمانی کمتر این آزمایش را انجام دهید. معمولا کودکان احتیاجی به تست کلسترول بد ندارند. اما کودکانی که اضافه وزن دارند و یا دچار دیابت و یا فشار خون هستند الزام دارند که نخستین آزمایش کلسترول بد یا همان LDL را بین سن‌های 2 الی 10 سال انجام دهند. مقدار کلسترول بسته به شرایط فرد تغییر می‌کند ولی معمولا میزان کلسترول LDL به قرار زیر است:

– حد بسیار خوب: 100 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و یا کمتر از آن

– حد خوب: مابین 100 الی 129 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر

– حد در مرز: مابین 130 الی 159 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر

– حد بالا: مابین 160 الی 189 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر

– حد بسیار بالا: 190 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر و بالاتر از آن

خطر کلسترول LDL

با افزایش کلسترول دیواره شریان‌ها تنگ‌تر شده و عبور خون به سمت عضله‌های قلب با سرعت کمتری رخ می‌دهد. بنابراین اکسیژنی که در خون است به طور مناسب به قلب نمی‌رسد و فرد متوجه درد در قسمت قفسه سینه خواهد شد. اگر این شرایط ادامه یابد فرد دچار حمله قلبی می‌شود. بالا بودن LDL ریسک بیماری‌هایی چون عروق کرونر قلبی، انباشته شدن پلاک در شریان‌ها، معضلات شریان کوروئید و محیطی، سکته مغزی، آنژین و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. با تصلب رگ‌ها احتمال بروز حمله مغزی TIA که به سکته مغزی ناقص معروف است، وجود دارد. با بالا رفتن کلسترول ریسک ایجاد لخته خون در هر بخش از بدن نیز افزایش می‌یابد.

درمان کلسترول LDL

درمان کلسترول بد بالا حتی در صورت وجود عوامل زمینه‌ای و ژنتیکی امکانپذیر است. کافی است با رعایت برخی موردهایی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد، کلسترول بد خونتان را پایین بیاورید.

– گنجاندن فیبرها، میوه‌ها و سبزیجات در رژیم غذایی یکی از مهم‌ترین قدم‌ها برای مبارزه با کلسترول بد است.

– جایگزین پروتئین‌هایی مانند گوشت پرندگان و ماهی‌ها به جای گوشت قرمز بسیار یاری‌ کننده است.

– استفاده از سویا و محصولات آن مثل (شیر سویا و پنیر سویا) را فراموش نکنید.

– تحرک و ورزش مناسب و منظم بسیار کارساز است.

– از استعمال دخانیات پرهیز کنید.

– استرس و اضطراب نداشته باشید.

– از تفریحات در فضای باز غافل نشوید.

بسیاری از افراد که دچار کلسترول LDL بالا هستند، معمولا اضافه وزن دارند ولی برخی افراد با وجود نداشتن اضافه وزن، چاقی در ناحیه شکم و قفسه سینه دارند، که با انجام چند حرکت نرمشی منظم می‌توانند چربی جمع شده در بدن را کم کرده و در نهایت کلسترول بد خون را کاهش دهند. برای کاهش کلسترول بد خون اصلاح رژیم غذایی بسیار اهمیت دارد. برای این امر باید بخش‌های چرب گوشت، سوسیس و… را مصرف نکنید. از مصرف کره، روغن کرمانشاهی، خامه، بستنی، پنیر، کیک‌ها، بیسکوییت‌ها، روغن نارگیل و محصولات آن خودداری کنید. اولین قدم برای درمان کلسترول بالا تغییر سبک زندگی است، اگر این امر محقق نشد پزشک دارو تجویز می‌کند. برخی از این داروها عبارتند از: استاتین‌ها، آسپرین و ازتیمیب.