دانستنی های مفید درباره جراحی فک و صورت
- شناسه خبر: 26911
- تاریخ و زمان ارسال: ۱۷ مهر ۱۴۰۲ ساعت ۰۸:۳۸
- نویسنده: دکتر نیوز

اصولا کسانی که تصمیم به انجام عمل جراحی فک دارند در پی به دست آوردن آگاهی های لازم در مورد چگونگی انجام عمل جراحی فک هستند.
جراحی فک یکی از تخصص های مهم زیبایی دندانپزشکی می باشد که دارای طیف گسترده ای است. با ما همگام باشید تا دانستنی های زیادی در مورد روند جراحی فک، مزایا، مدت زمان جراحی، هزینه ها و هر آنچه در این زمینه باید بدانید در اختیار شما قرار دهیم.
علت بیشتر به هم ریختگی در دندان ها (عدم تطابق دندان ها) ناهنجاری های فک فوقانی و تحتانی است. جراحی فک، در دسته ی جراحی های زیبایی قرار دارد. البته علاوه بر افزایش زیبایی چهره، بر اصلاح کارکرد مفاصل صورت بیمار تاثیرگذار است. جراحی فک باعث بهبود کارکرد مفاصل فک بیمار (صحبت کردن، تنفس بهتر و جویدن) می گردد. در کل جراحی فک و صورت به منظور برطرف کردن مشکلات عملکردی صورت می باشد.
با انجام ارتوگناتیک (orthognathic) یا عمل جراحی فک ناهماهنگی های استخوان فک برطرف شده که باعث عملکرد بهتر فک ها و دندان ها می شود. جراحی فک ها در زیبایی صورت موثر بوده و باعث ایجاد توازن در صورت می شود.
افراد زیادی در حال حاضر کارهای جراحی فک و صورت را انجام میدهند که با مقداری تحقیق و بررسی، به راحتی میتوانید بهترین دکترها را پیدا کنید و فرایند عمل جراحی فم و صورت را انجام دهید. برای مثال یکی از افرادی که در این زمینه فعالیت میکند، دکتر علیرضا ریحانی است.
چه صورتی نیاز به جراحی فک دارد؟
مشکلات فک و دندان می تواند مادرزادی بوده یا دلیل ژنتیکی یا تکاملی داشته باشد. به همین دلیل از ابتدای تولد و یا همگام با رشد همراه شخص می باشد. همچنین مشکلات مفاصل فک و رشد تومور باعث بدشکلی فک و دندان در هر سنی می گردد. بعضی از علت هایی که باعث ایجاد ناهماهنگی بین فک و دندان شده و به جراحی فک منتهی می شود عبارتند از:
- عدم تقارن در صورت
- زخم دهان
- ایجاد مشکلات تنفسی
- مشکل در مفاصل فک
- رشد غیرطبیعی در فک ها
- ایجاد آسیب در مفاصل فک به دلیل ضربه
- عدم تقارن و قرارگرفتن دندان ها بر روی هم
- درست جویده نشدن غذا
- اختلالات ساختاری فک و دندان
- ایمپلنت دندان و برطرف کردن ضایعات استخوانی
- حذف دندان غیرقابل ترمیم و آسیب دیده
- عفونت دهانی، فک و گردن، غدد بزاقی
- مشکلات مادرزادی (رشد فک، شکاف لب و کام)
- ترمیم صورت، فک، دهان و گردن بعد از درمان تومور
آیا عمل جراحی فک برای کودکان و نوجوانان وجود دارد؟
برای انجام عمل جراحی فک باید سن رشد استخوان های صورت تمام شده باشد. سن رشد استخوان های صورت در دختران از 14 تا 16 سالگی و در پسران از 17 تا 21 سالگی به پایان می رسد. تغییر صورت در جراحی فک هم باید در سنی که زیباجو بلوغ استخوانی خود را طی کرده انجام پذیرد. ولی اگر فک فرد دارای مشکل حادی باشد. تمرکز جراح بر روی رفع مشکل فک است و سن بیمار حائز اهمیت نیست.
عمل جراحی فک بالا در چه مواردی توصیه می شود؟
- جلو بودن یا عقب بودن زیاد فک بالا
- کراس بایت
- باز بودن جلوی دهان در زمان بستن فک (اوپن بایت)
- زمانی که در هنگام لبخند دندان ها دیده نشود یا بیش از اندازه دیده شود.
- زمانی که میانه صورت رشد کمتری داشته باشد.
عمل جراحی فک پایین در چه مواردی توصیه نمی شود؟
- عقب بودن فک پایین
- جلو بودن زیاد فک پایین
چگونگی انجام جراحی فک
چگونگی جراحی فک با نوع و شدت مشکل فک در ارتباط است. این جراحی در فک پایین، فک بالا، هر دو فک، چانه، مفاصل گیجگاهی و یا ترکیبی از این جراحی ها قابل انجام می باشد. در زیر در مورد هر یک از این جراحی ها مطالب مفیدی بیان می کنیم:
1. استئوتومی فک فوقانی
به عمل جراحی فک فوقانی و رفع مشکلات آن استئوتومی فک فوقانی گفته می شود.
در طی استئوتومی فک بالا متخصص جراح باید کارهای زیر را عملی کند:
برای ایجاد دسترسی به استخوان های فک بالا باید در لثه بالای دندان های فوقانی برش ایجاد شود.
برش ایجاد شده در استخوان فک بالایی باید به صورتی باشد که به عنوان یک قسمت مجزا قابل حرکت باشد.
قسمت برش داده شده فک بالا را طوری به سمت جلو حرکت دهد تا با دندان های پایینی متناسب و هماهنگ باشد.
پیچ ها و صفحات را طوری تنظیم کند تا استخوان در حالت جدید خود ثابت بماند.
در انتها با بخیه محل برش لثه را می پوشاند.
2. استئوتومی فک تحتانی
در طی استئوتومی فک پایین متخصص جراح باید کارهای زیر را عملی کند:
متخصص جراح برش هایی را در پشت دندان آسیاب و در دو طرف فک تحتانی ایجاد می کند تا به این استخوان دسترسی داشته باشد.
استخوان فک تحتانی برش داده می شود تا امکان حرکت و انتقال استخوان فک به مکان جدید حاصل شود.
بعد از این مرحله به منظور قراردادن آن در حالت جدید، استخوان فک را به سمت عقب یا جلو می برند.
به منظور ثابت نگه داشتن استخوان در مکان جدید خود، استخوان را با کمک پیچ ها و صفحات ثابت می کند.
در انتها با بخیه محل برش لثه را می پوشاند.
3- چگونگی جراحی دو فک
استئوتومی دو فک آنگونه که مشخص است، هم برای ترمیم فک فوقانی و هم برای ترمیم فک تحتانی به صورت هم زمان بر روی هر دو فک صورت می گیرد. در کل استئوتومی دو فک هنگامی انجام می شود که هر دو فک مبتلا به یک اختلال یا مشکل باشند.
روش هایی که در این جراحی مورد استفاده قرار می گیرد، روش هایی هستند که در استئوتومی فک فوقانی و تحتانی استفاده می شوند که اکثر مطالب مربوط به آن ها را در بالا ذکر کردیم.
در این روش چون عمل فک بالا و پایین در یک زمان انجام می شود، متخصص جراح، جراحی پیچیده ای در پیش رو دارد و استفاده از نرم افزار مدل سازی سه بعدی به متخصص جراحی برای برنامه زیری در این جراحی یاری می رساند.
4- جنیوپلاستی
جراحی جنیوپلاستی یا آنزیوپلاستی برای بهبود اختلالات چانه صورت می گیرد و در اصلاح عقب رفتگی چانه موثر می باشد. جراحی جنیوپلاستی گاهی همراه با استئوتومی فک تحتانی انجام می شود تا عقب رفتگی فک پایین اصلاح گردد.
چگونگی انجام جنیوپلاستی
در طی انجام جراحی چانه متخصص جراح باید کارهای زیر را عملی کند:
در ابتدای جراحی، متخصص شکافی در اطراف لب تحتانی در لثه ها ایجاد می کند.
در استخوان چانه برش ایجاد کرده تا امکان حرکت استخوان چانه ایجاد شود.
در مرحله بعد استخوان برش خورده را به سمت محل جدید و مناسب حرکت می دهد.
به منظور ثابت نگه داشتن استخوان چانه در مکان جدید خود، استخوان را با کمک پیچ ها و صفحات ثابت می کند.
در انتها با بخیه محل برش را می پوشاند.
5- جراحی TMJ
جراحی TMJ هنگامی توسط متخصص جراحی تجویز می گردد که دیگر روش های محتاطانه در برطرف کردن علائم مربوط به ناهنجاری موثرنبوده باشد.
انواع جراحی های TMJ
ارتروسنتز
آرتروسنتز یک درمان کم تهاجمی بوده که با کمک سوزن های کوچک، مایعی درون مفصل TMJ تزریق می گردد. از مزایای این روش، روان شدن مفصل و برطرف شدن هر نوع عوامل محرک التهابی است.
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی یک درمان کم تهاجمی دیگر است. در این درمان لوله نازکی را وارد مفصل می کنند و متخصص جراح در طی جراحی با کمک این لوله نازک که آرتروسکوپ نامیده می شود و وسایل جراحی کوچکی که به لوله وصل است به جراحی مفصل آسیب دیده می پردازد.
جراحی مفصل باز
جراحی باز یا آرتروتومی تهاجمی ترین و سخت ترین راه جراحی مفصل TMJ می باشد. در ابتدای این روش، جراح برشی در جلوی گوش ایجاد کرده، بعد از آن کارهای لازم از قبیل حذف یا جایگزینی قسمت های آسیب دیده TMJ را برای رفع اختلالات، صورت می دهد.
مزایای جراحی فک
جراحی فک اصولا در موارد درمانی ضروری صورت می گیرد و پس از آن مزایای زیادی برای بیمار دارد.
مزایای جراحی فک
جراحی فک با توجه به زیبایی دلنشینی که به صورت می دهد باعث ایجاد اعتماد به نفس بالا در فرد می گردد.
تماس بهتر دندان ها که باعث جویدن بهتر و کامل غذا شده که خود باعث کمتر گیرکردن غذا بین دندان ها می شود.
از لحاظ گفتاری، باعث اصلاح نحوه ی بیان کلمات و حروف می شود.
ناهماهنگی بین فک ها باعث ایجاد مشکل در تنفس شده و جراحی فک در بهبود تنفس موثر است.
جراحی فک باعث رسیدگی راحت تر به بهداشت دهان و دندان می شود، که باعث کم تر شدن پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه می شود.
باعث رفع مشکل بلع در افرادی که دارای این مشکل هستند می شود.
عوارض جراحی فک:
یک متخصص فک ماهر همه ی قسمت های ساختمان صورت و فک را مورد بررسی قرار داده و بعد شروع به جراحی فک می کند. بنابراین نداشتن مهارت کافی جراح فک، اصلی ترین عامل ایجاد عوارض می باشد.
در زیر به عواضی که بعد از جراحی فک ممکن است بروز کند اشاره می کنیم:
1- خونریزی
ایجاد اندکی خونریزی بعد از جراحی فک طبیعی بوده و احتمال خون دماغ شدن بیمار یک یا دو هفته بعد از عمل جراحی فک وجود دارد. خونریزی داخل بافت نرم باعث ایجاد کبودی به طور گسترده در آن بافت می شود. در ابتدا تیرگی آرواره را در بر می گیرد و در صورت پیشرفت تا پایین گردن و بالای قفسه سینه ادامه پیدا می کند.
زمانی خونریزی غیرمعمول خواهد بود که در زمان جراحی به انتقال خون نیاز باشد. در هر صورت گاهی بیمار به تزریق خون نیاز دارد. عده ای از افراد پیش از جراحی، خون خود را اهدا کرده تا زمانی که در حین عمل جراحی نیاز به خون بود از خون خودشان استفاده گردد.
2- عفونت
در کلیه ی جراحی ها ممکن است عفونت ایجاد شود. به همین منظور در هنگام جراحی و بعد از آن پزشک آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز می کند تا اگر عفونتی به وجود آمد به سرعت درمان گردد.
3- بی حس شدن
بعد از جراحی فک بیمار در اطراف فک احساس بی حسی می کند. در صورتی که فک بالا مورد جراحی قرار گیرد، قسمت بالایی دندان ها بی حس می شود. زمانی که فک پایین جراحی شود، لب پایینی و چانه بی حس می گردد و زمانی که رشته های عصبی، دوران بهبودی را طی می کنند، بیمار احساس سوزن سوزن شدن دارد. حس طبیعی و عادی اصولا طی 6 ماه یا کمتر ایجاد می گردد.
4- گرفتگی بینی
لوله هایی که در داخل حفره های بینی در زمانی جراحی گذاشته می شود ممکن است ایجاد گرفتگی بینی کند. یا بعد از عمل فک بالا رخ دهد. مشکل گرفتگی بینی با کمک اسپری های تمیزکننده ی مخصوص بینی قابل رفع شدن است. برای بیرون کشیدن ترشحات بینی پنبه آغشته به آب ولرم هم موثر است. اصولا یک تا دو هفته بعد از عمل جراحی فک گرفتگی بینی ادامه دارد و بعد از آن رفع می گردد.
5- کاهش وزن
امکان کاهش وزن تا 2.5 کیلوگرم در ابتدای دوره، بعد از جراحی وجود دارد. اصولا کاهش وزن به علت کم شدن اشتها می باشد که با پوسیدن الاستیک ها در ارتباط است. پس از هفته ی اول اشتهای بیمار بهبود یافته و کمبود وزن برطرف می گردد.
6- سفتی فک و صدای مفاصل فک
بعد از جراحی، چند ماهی مفاصل فک سفت می شود. برای برطرف شدن سفتی مفاصل، انجام کارهای عادی فک مثل جویدن پیشنهاد می شود. به ندرت صدای ساییده شدن مفاصل فک در ابتدای حرکت فک به گوش می رسد. امکان دارد این صداها همیشگی باشند، اما تأثیری بر کارکرد فک ندارند.
7- تورم
از مشخصات بارز دوره ی درمان تورم بعد از جراحی فک می باشد. بهتر از است در 48 ساعت اول بعد از جراحی یخ روی صورت قرارداده شود.
طول درمان جراحی فک
جراحی فک بین 1 الی چند ساعت طول می کشد که با توجه به نوع و میزان اختلال و شرایط جسمی بیمار طول این مدت مشخص می گردد. بعد از انجام جراحی، فرد دو روز در بیمارستان بستری می شود و در طی این دو روز به طور کامل و مکرر وضعیت او چک می شود. پس از ترخیص از مرکز درمانی بیمار باید در منزل استراحت کند و توصیه های جراح را به درستی اجرا کند تا زمان نقاهت بیماری به اتمام برسد. تا حدود 2 هفته بعد از عمل جراحی فک احتمال خونریزی طبیعی است و تورم و درد یک هفته وجود دارد. که با استفاده از داروهای مسکن قابل کنترل است.
پس از یک هفته از جراحی فک، فرد با مراجعه به مطب، مورد معاینه پزشک جراح خود قرار گرفته و شرایطش بررسی می شود.
بیمار باید تا دو ماه پس از جراحی از غذاهای نرم استفاده کرده و بعد از آن می تواند سالاد یا غذاهای آسیاب شده را در رژیم غذایی خود بگنجاند.
اگر بیمار توصیه های جراح را رعایت کند روند بهبودی حدود 4 ماه به طول می انجامد و پس از 6 الی 12 ماه فرد برای دوره دوم درمان ارتودنسی باید مراجعه کند.