نقش سیستئین در چاقی و کاهش وزن: آیا حذف این اسید آمینه راهی برای لاغری سریع است؟
- شناسه خبر: 34079
- تاریخ و زمان ارسال: ۴ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۱:۱۷
- نویسنده: میترا راضی
پدیده چاقی و افزایش وزن، از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در قرن بیست و یکم است. بسیاری از مردم به دنبال راهکارهایی سریع، ایمن و مؤثر برای کاهش وزن هستند. در همین راستا، پژوهشگران دانشگاه نیویورک به یافته‌ای شگفت‌انگیز در خصوص حذف یک اسید آمینه به نام سیستئین و اثر آن بر کاهش وزن دست یافته‌اند. این کشف علمی، درک ما از متابولیسم بدن و چگونگی کنترل وزن را وارد مرحله‌ای تازه کرده است.
حذف سیستئین و کاهش سریع وزن در موش ها
مطالعات آزمایشگاهی بر روی حیوانات، به ویژه موش‌ها، همواره یکی از منابع ارزشمند برای درک مکانیسم‌های زیستی بدن انسان به شمار می‌آید. در مطالعه‌ای که اخیراً در مجله معتبر نیچر منتشر شده، پژوهشگران دریافتند که حذف اسید آمینه سیستئین از رژیم غذایی موش‌ها و هم‌زمان مهار توانایی آن‌ها برای تولید این ماده، منجر به کاهش وزن بسیار سریع و قابل توجه شد.
به گزارش محققان، برخی از موش‌ها تنها در طول یک هفته تا حدود ۳۰ درصد از وزن بدن خود را از دست دادند. این کاهش وزن شدید به دلیل اختلال در فرآیندهای متابولیکی بدن موش‌ها رخ داد که در ادامه به جزئیات آن اشاره می‌شود.
نقش کوآنزیم A در کاهش وزن
زمانی که سیستئین از رژیم غذایی موش‌ها حذف شد، سطح کوآنزیم A در بدن آن‌ها کاهش یافت. این کوآنزیم در متابولیسم چربی‌ها و تولید انرژی نقش کلیدی دارد. با کاهش کوآنزیم A، فرآیندهای حیاتی مانند فسفریلاسیون اکسیداتیو دچار اختلال شدند.
فرآیند فسفریلاسیون اکسیداتیو، اصلی‌ترین مکانیسم تولید مولکول ATP در بدن است. ATP منبع اصلی انرژی سلولی محسوب می‌شود. وقتی این فرآیند مختل شود، بدن دیگر قادر به استفاده مؤثر از گلوکز نیست و به ناچار سراغ منابع دیگر انرژی از جمله چربی‌های ذخیره‌شده می‌رود. این تغییر باعث افزایش چربی‌سوزی و کاهش وزن سریع شد.
کاهش اشتها به واسطه هورمون GDF15
نکته مهم دیگری که پژوهشگران به آن اشاره کردند، افزایش سطح هورمونی به نام GDF15 در بدن موش‌ها پس از حذف سیستئین بود. این هورمون با سرکوب اشتها در مغز ارتباط دارد.
افزایش GDF15 موجب کاهش تمایل به خوردن غذا در موش‌ها شد. در نتیجه، علاوه بر افزایش مصرف چربی‌های ذخیره‌شده برای تأمین انرژی، میزان کالری دریافتی نیز کاهش یافت. این ترکیب از عوامل باعث تثبیت کاهش وزن و پیشگیری از بازگشت آن شد.
منابع غذایی غنی از سیستئین
سیستئین یکی از اسیدهای آمینه نیمه‌ضروری است که در بسیاری از مواد غذایی یافت می‌شود. این ترکیب در گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، عدس، لوبیا، عدس، سیر، پیاز و انواع مغزهای گیاهی به مقدار زیاد وجود دارد.
حذف کامل آن از رژیم غذایی انسان تقریباً غیرممکن است و حتی در صورت امکان، چنین کاری می‌تواند با خطرات جدی برای سلامت همراه باشد.
نقش حیاتی سیستئین در بدن
سیستئین تنها در فرآیند تولید انرژی نقش ندارد. این اسید آمینه برای سنتز گلوتاتیون که یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های بدن است، حیاتی محسوب می‌شود. گلوتاتیون در سم‌زدایی کبد، تقویت سیستم ایمنی و محافظت از سلول‌ها در برابر استرس اکسیداتیو نقش دارد.
بنابراین، حذف کامل یا مهار طولانی‌مدت سیستئین می‌تواند به عملکرد طبیعی اندام‌ها، بویژه کبد و کلیه‌ها آسیب وارد کند.
کاربردهای بالقوه در درمان چاقی
اگرچه حذف سیستئین از رژیم غذایی انسان غیرممکن است، اما یافته‌های این پژوهش می‌تواند راه را برای توسعه داروهایی هموار کند که مسیرهای زیستی مرتبط با سیستئین را هدف قرار دهند.
پژوهشگران امیدوارند با استفاده از مهندسی ژنتیک یا داروهای تنظیم‌کننده، بتوان سطح سیستئین یا فعالیت آن را در بافت‌های خاصی مانند بافت چربی کنترل کرد. چنین مداخله‌ای ممکن است به کاهش وزن بدون نیاز به حذف کامل سیستئین منجر شود.
اظهارنظر پژوهشگران درباره یافته ها
دکتر اوگنی نادلر، از پژوهشگران اصلی این مطالعه، اظهار داشت: «یافته‌های ما نشان می‌دهد که سیستئین نه‌تنها در تولید انرژی بلکه در تنظیم اشتها و ذخیره‌سازی چربی نیز نقش دارد. این موضوع دریچه‌ای تازه برای بررسی مکانیسم‌های چاقی و متابولیسم بدن گشوده است.»
همچنین، دکتر دان لیتمن، دیگر پژوهشگر پروژه، افزود: «در آینده می‌توانیم اثرات حذف ژنتیکی سیستئین در بافت‌های خاص را بررسی کنیم تا دریابیم کدام اندام‌ها بیشترین تأثیر را بر کاهش وزن دارند. این موضوع می‌تواند به طراحی درمان‌های هدفمند منجر شود.»
محدودیت های مطالعه
این پژوهش در مرحله‌ی آزمایشگاهی و تنها بر روی موش‌ها انجام شده است. نتایج آن هنوز قابل تعمیم به انسان نیست و نیاز به بررسی‌های بیشتر دارد. همچنین، حذف یا مهار سیستئین می‌تواند عوارض جانبی بالقوه‌ای بر سلامت عمومی داشته باشد که باید به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد.
نتیجه گیری
کشف تأثیر حذف اسید آمینه سیستئین بر کاهش وزن سریع در موش‌ها، افق‌های جدیدی در درمان چاقی و کنترل متابولیسم گشوده است. با اینکه این یافته‌ها هنوز در مراحل ابتدایی قرار دارند و اجرای آن بر روی انسان با موانع زیادی همراه است، اما امید زیادی به توسعه راهکارهایی نوین برای کاهش وزن و درمان بیماری‌های متابولیک در آینده وجود دارد. در هر صورت، حفظ رژیم غذایی متعادل و پیروی از اصول زندگی سالم همچنان مؤثرترین راهکار برای حفظ وزن مناسب و سلامت عمومی محسوب می‌شود.
