آیا دیسک کمر خوب می شود؟ روش های درمان + تمرینات ورزشی

یکی از بیماری‌هایی که آوردن اسم آن باعث نگرانی می‌شود، دیسک کمر است. از آنجایی این بیماری می‌تواند باعث درد و کاهش دامنه حرکتی شود، اغلب بیماران در ابتدا دچار استرس می‌شوند و فکر می‌کنند که تنها راه درمان جراحی و مراعات زیاد است. در این بخش سعی کرده‌ایم تا نگرانی مرتبط با دیسک کمر را کاهش دهیم و بگوییم که راه‌های درمانی دیسک کمر بسیار متنوع است. اگر مشکل دیسک کمر یا ستون فقرات دارید، این بخش را به‌دقت مطالعه فرمایید تا ضمن آشنایی کامل با انواع روش درمان دیسک کمر، ورزش‌های مناسب آن را نیز بیاموزید.

فتق دیسک کمر چیست؟

در ناحیه کمر ما 5 مهره وجود دارد. بین مهره ها بالشتک هایی به نام دیسک وجود دارد. این دیسک‌ها انعطاف‌پذیری را برای حرکات ستون فقرات فراهم می کنند. ستون فقرات کمری به ما این امکان را می‌دهد که به جلو، عقب، به پهلو خم شویم و بچرخیم. فتق دیسک کمر به جابجایی دیسک بین مهره ها و فشار روی نخاع و ریشه‌های عصبی خارج شده از نخاع اشاره دارد.

در واقع دیسک‌ها از دو ساختار اصلی تشکیل شده‌اند:

• لایه داخلی
• لایه غشایی

لایه داخلی دارای هسته‌ای است که محتوای آب بالایی دارد و وظیفه حمل بار را بر عهده دارد. یک لایه غشایی بسیار قوی این هسته را احاطه کرده است. پارگی این لایه غشایی در اثر نیروی بیش از حد ممکن است باعث لیزخوردن هسته داخلی شود. در این حالت بیرون زدگی دیسک رخ می‌دهد.

جنبه خطرناک فتق دیسک از این واقعیت ناشی می‌شود که این هسته که به بیرون می‌لغزد، به ساختارهای عصبی آسیب می‌رساند. فشار پیشرفته یا آسیب عصبی می تواند منجر به فلج در پاها، بی اختیاری ادرار یا مدفوع شود و در مواردی که خیلی دیر شده است، جبران آن ممکن نیست.

علائم دیسک کمر

شکایاتی که در فتق دیسک مشاهده می‌شود شامل موارد زیر است:

• کمردرد
• درد در پاها به نام سیاتیک
• بی‌حسی و ضعف در پاها

البته درد کمر و پا ممکن است دلایل زیادی به جز فتق دیسک داشته باشد. از آنجایی که گاهی اوقات کمردرد در بیماری‌های بسیار جدی مانند عفونت‌های جدی، سرطان، تومورها و شکستگی‌های ستون فقرات دیده می‌شود، تشخیص صحیح و عدم تأخیر بسیار مهم است. به همین جهت انتخاب پزشک متخصصی که در این زمینه مهارت کافی را داشته باشد بسیار ضروری است.

درمانی دیسک کمر

تقریباً 80 تا 90 درصد از بیماران مبتلا به کمردرد ناگهانی می توانند بدون نیاز به جراحی بهبود یابند. برای کمردرد تنها در 2 تا 3 درصد بیماران نیاز به جراحی است. از آنجایی که شیوع کمردرد در جامعه به 80 درصد می رسد، تعداد درمان های جراحی مربوط به کمر روز به روز در حال افزایش است. اگر درد شما با وجود انجام روش‌های غیرجراحی همچنان ادامه دارد، کیفیت زندگی شما را مختل می‌کند و یا از دست دادن قدرت و بی‌حسی در ساق پارا تجربه کرده‌یاد، به احتال زیاد نیاز به درمان جراحی باشد. شرایطی مانند بی اختیاری ادرار یا مدفوع، فلج ایستاده و تحلیل عضلانی شرایطی هستند که شانس بهره مندی از درمان جراحی را از دست می‌دهند و باعث ناتوانی مادام العمر می‌شوند و قابل درمان نیستند؛ بنابراین نباید تا آخرین لحظه منتظر ماند و زودتر به یک پزشک متخصص ستون فقرات مراجعه کرد.

روش‌های درمان غیرجراحی

در مواردی که کمردرد به شدتی که در بالا ذکر شد نیست، می‌تواند بسیار مفید باشد. این درمان‌ها برای کاهش آسیب عصب و دیسک و محافظت از ستون فقرات، بهبود آمادگی جسمانی و افزایش عملکرد کلی بدن استفاده می‌شود. روش‌های غیرجراحی شاملم وارد زیر است:

• استراحت کوتاه‌مدت
• درمان ضدالتهابی برای کاهش ادم و درد در ناحیه کمر
• مسکن برای کنترل درد
• فیزیوتراپی
• ورزش دیسک کمر
• تزریق در ناحیه کمر (فست یا استروئید اپیدورال)

برای کاهش درد کمر و ساق پا، در درجه اول کشش‌های سبک و تمرینات مناسب وضعیت عمودی توصیه می‌شود. پس از کاهش درد، می‌توان تمریناتی را برای افزایش انعطاف‌پذیری، قدرت و استقامت و کمک به بازگشت زودهنگام به زندگی عادی روزمره انجام داد.

درمان جراحی

هدف از جراحی تسکین درد بیمار و اصلاح کاهش قدرت است. مزایایی که هر بیمار از جراحی دریافت می‌کند ممکن است متفاوت باشد؛ بنابراین، بهتر است که انتظارات خود از جراحی را به طور مفصل با پزشک خود در میان بگذارید. استاندارد طلایی که امروزه در جراحی استفاده می‌شود، روش میکروسرجریال است. جراحی‌های آندوسکوپی و جراحی‌های جوشان یا حمایتی که با ایمپلنت‌های فلزی قرار داده شده در ستون فقرات انجام می‌شوند، از دیگر روش‌های مورد استفاده هستند. روش جراحی با توجه به مناسب‌ترین روش برای بیمار انتخاب می‌شود. زیرا در یک مورد نامناسب، مثلاً فقط برداشتن فتق ممکن است باعث عود فتق و در نتیجه انجام جراحی‌های دیگر شود. در برخی موارد، تنها یک جراحی بسیار جزئی که با میکروسرجری انجام می‌شود می تواند مشکل را برای یک عمر حل کند.

ورزش دیسک کمر

هدف از انجام ورزش دیسک کمر کاهش فشار ریشه‌های عصبی است که از نخاع خارج می‌شوند و همچنین کشش عضلات بازکننده عقب، فلکسورها و فاست های لگن، تقویت عضلات شکم و گلوتئال و تحرک اتصالات لومبوساکرال است.  به لطف ورزش صحیح می‌توان درد را کاهش داد و ثبات پایین تنه تضمین می‌کرد. بهترین ورزش برای دیسک کمر، تمرینات ویلیامز است که مجموعاً شامل هفت تمرین ورزشی می‌شود:

1. شیب لگن خلفی

به پشت دراز بکشید، زانوها را خم کنید، پاها را صاف روی زمین بگذارید. کمر خود را بدون فشاردادن پاها به سمت زمین صاف کنید. 5 تا 10 ثانیه صبر کنید. تمرینات شیب لگن ماهیچه هایی را که از کمر شما حمایت می کنند تقویت می‌کند.

2. یک زانو به سینه شما

به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید و پاها را روی زمین بگذارید. به آرامی زانوی راست خود را به سمت شانه خود بکشید و 5 تا 10 ثانیه نگه دارید. زانوی خود را پایین بیاورید و همین حرکت را با زانوی دیگر تکرار کنید.

3. هر دو زانو به سینه شما

به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید و پاها را روی زمین بگذارید. پس از کشیدن زانوی راست به سمت قفسه سینه، زانوی چپ خود را به سمت قفسه سینه خود بکشید و هر دو زانو را به مدت 5 تا 10 ثانیه نگه دارید. هر بار یک پا را به آرامی پایین بیاورید.

حرکات کششی از زانو تا سینه انعطاف‌پذیری کمر شما را افزایش می‌دهد.

4. نشستن جزئی (نشستن)

یک شیب لگنی خلفی (تمرین 1) انجام دهید و در حالی که این وضعیت را نگه داشته اید، به آرامی سر و شانه های خود را از روی زمین بلند کنید. کمی صبر کنید به آرامی به موقعیت شروع بازگردید.

5. کشش همسترینگ

سعی کنید بلند بنشینید و انگشتان پا به سمت بالا و زانوها کاملاً کشیده باشند. به آرامی بالاتنه را روی پاها به سمت جلو پایین بیاورید، زانوها را دراز کنید، دست‌ها را روی پاها بکشید و چشم‌ها را به جلو متمرکز کنید. کشش همسترینگ انعطاف‌پذیری عضلات پشت ران شما را افزایش می‌دهد.

6. کشش فلکسور هیپ

یک پا را جلوی پای دیگر قرار دهید به‌طوری که زانوی چپ (جلو) خم شده و زانوی راست (پشت) به طور محکم صاف نگه داشته شود. از بدن به سمت جلو خم شوید تا زمانی که زانوی چپ با چین زیر بغل (ناحیه زیر بغل) برخورد کند. این کار را با پای راست به جلو و پای چپ به عقب تکرار کنید. عضلات خم‌کننده ران در جلوی باسن شما قرار دارند. این عضلات اغلب کوتاه می‌شوند، به خصوص اگر در طول روز زیاد بنشینید. این تمرین انعطاف‌پذیری لگن را افزایش می‌دهد.

7. اسکات

ابتدا بایستید و هر دو پا را به اندازه عرض شانه خود به‌موازات یکدیگر باز کنید.  سعی کنید بالاتنه را تا حد امکان عمود بر زمین نگه دارید، چشم‌ها را به سمت جلو و پاها را روی زمین متمرکز کنید و با خم‌کردن زانوها بدن خود را به آرامی پایین بیاورید (اسکوات). ورزش اسکات ماهیچه‌های لگن شما را تقویت می‌کند. اگر در تعادل خود مشکل دارید، این تمرین را نزدیک دیوار محکم انجام دهید.

نکته مهم:

قبل از انجام تمرینات ورزشی در ابتدا باید توسط پزشک معاینه شوید. چرا که در برخی شرایط حاد نیاز به درمان به‌موقع است و احتمال اینکه با ورزش اشتباه به مشکل اساسی بخورید، زیاد باشد. از آنجایی که روش‌های درمانی متفاوتی برای دیسک کمر وجود دارد و مستقیماً روی کیفیت درمان تأثیرگذار است، توصیه می‌کنیم تا برای درمان و تشخیص قطعی به یک دکتر متبحر مراجعه کرده و ویزیت شوید. دکتر محمد صمدیان، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، با سوابق درخشان و تجربه بسیار بالایی که در این زمینه دارد، می‌تواند مناسب‌ترین همراه در زمینه درمان دیسک کمر باشد. جهت دریافت نوبت از دکتر صمدیان، می‌توانید به وب‌سایت رسمی دکتر صمدیان مراجعه کرده و یا از طریق سایت‌های نوبت دهی اقدام فرمایید. همچنین می‌توانید جهت آشنایی بیشتر و کسب اطلاعات صحیح در خصوص دیسک کمر، بخش مقالات سایت دکتر صمدیان را مطالعه فرمایید.